Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы
278-бап. Өтпелі ережелер

1. Осы тарауда көзделген жағдайларды қоспағанда, осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін берілген және жасалған жер қойнауын пайдалануға арналған рұқсаттар, лицензиялар және келісімшарттар, сондай-ақ Қазақстан Республикасы атқарушы органдарының олармен байланысты барлық актілері өз күшін сақтайды деп белгіленсін.  

Жер қойнауын пайдалануға бұрын берілген лицензияларға қатысты лицензиялық органның – Қазақстан Республикасы Үкіметінің функциялары құзыретті органға жүктеледі.  

Құзыретті орган, сондай-ақ облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдары өздерімен жасалған келісімшарттар талаптарының сақталуына бақылауды жүзеге асырады.  

2. Жерасты суларын өндіруге арналған келісімшарттар бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын иеленушілер осы Кодекс қолданысқа енгізілген күннен бастап үш жыл ішінде Қазақстан Республикасының су заңнамасына сәйкес келісімшартта айқындалған жер қойнауы учаскесінің аумағы шекараларының шегінде арнайы су пайдалануға рұқсат алуға міндетті деп белгіленсін.  

Жерасты суларын өндіруге арналған келісімшарт арнайы су пайдалануға рұқсат берілген күннен бастап не егер арнайы су пайдалануға рұқсат алынбаған болса, көрсетілген мерзім өткен соң тоқтатылады.  

3. Осы Кодекс қолданысқа енгізілген күнге дейін өткізілген пайдалы қатты қазбалар немесе кең таралған пайдалы қазбалар бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған конкурс жеңімпазы болған тұлғаға, сондай-ақ өзіне қатысты құзыретті орган немесе облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органы тікелей келіссөздер нәтижелері бойынша не өтпеді деп танылған жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған конкурс қорытындысы бойынша пайдалы қатты қазбалар немесе кең таралған пайдалы қазбалар бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт жасасу туралы шешім қабылдаған тұлғаға жер қойнауын пайдалану құқығын беру төмендегілер ескеріле отырып, осы Кодекс қолданысқа енгізілген күні қолданыста болған "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген тәртіппен және шарттарда құзыретті органмен немесе облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органымен келісімшарт жасасу арқылы жүзеге асырылады деп белгіленсін: 

1) жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт құзыретті орган бекіткен модельдік келісімшарттардың ережелері негізінде жасалады; 

2) осы Кодекстің 196-бабына сәйкес әзірленген және мемлекеттік экологиялық сараптаманың оң қорытындысы алынған, бекітілген барлау жоспары бар пайдалы қатты қазбаларды немесе кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға арналған келісімшарт жобасы құзыретті органға немесе облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органына жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған конкурс қорытындысы жарияланған (конкурс өтпеді деп танылған) немесе тікелей келіссөздер хаттамасына қол қойылған күннен бастап он айдан кешіктірілмей ұсынылуға тиіс. Көрсетілген мерзімді құзыретті орган немесе облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органы жер қойнауын пайдалану құқығы берілетін тұлғаның өтініші бойынша ұзартуы мүмкін; 

3) осы Кодекстің 216-бабына сәйкес жасалған және осы Кодексте көзделген келісулер алынған, тау-кен жұмыстарының бекітілген жоспары бар пайдалы қатты қазбаларды немесе кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге арналған келісімшарт жобасы құзыретті органға немесе облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органына жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған конкурс қорытындысы жарияланған (конкурс өтпеді деп танылған) немесе тікелей келіссөздер хаттамасына қол қойылған күннен бастап жиырма бір айдан кешіктірілмей ұсынылуға тиіс. Көрсетілген мерзімді құзыретті орган немесе облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органы жер қойнауын пайдалану құқығы берілетін тұлғаның өтініші бойынша ұзартуы мүмкін.  

Жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт талаптарын осы баптың 12-тармағының алтыншы бөлігіне сәйкес құрылатын, құзыретті органның немесе облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органының жұмыс тобы айқындайды. Тараптар келіскен жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт жобасы құқықтық сараптамаға жатады. Пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған келісімшарт жобасы да мемлекеттік жоспарлау саласындағы уәкілетті органның экономикалық сараптамасына жатады. Кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге арналған келісімшарт жобасы облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органының экономикалық сараптамасына жатады. Жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт осы тармақтың бірінші бөлігіне сәйкес келісімшарт жобасы ұсынылған күннен бастап алты айдан кешіктірілмейтін мерзімде жасалуға тиіс. Көрсетілген мерзімді құзыретті орган немесе облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органы жер қойнауын пайдалану құқығы берілетін тұлғаның өтініші бойынша ұзартуы мүмкін.  

Осы тармаққа сәйкес жасалған өндіруге арналған келісімшарттар бойынша жер қойнауын пайдаланушы өндіруге арналған келісімшарт жасалған күннен бастап бір жылдан кешіктірмей пайдалы қатты қазбалар жөніндегі уәкілетті органның кешенді сараптамасының оң қорытындысы алынған жою жоспарының болуын қамтамасыз етуге міндетті. Жою жоспарына енгізілетін кейінгі өзгерістер және жою жоспарына кешенді сараптама жүргізу осы Кодекстің 217-бабының 2-тармағында көзделген тәртіппен жүзеге асырылады. 

Осы тармаққа сәйкес жасалған жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар осы тараудың ережелерін қолдану мақсаттары үшін осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттарға теңестіріледі. 

3-1. Өтініш берушінің жазбаша өтініші бойынша мемлекеттік меншіктегі жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль жолдарын, теміржолдарды салу (реконструкциялау) мен жөндеу үшін, сондай-ақ гидроқұрылысжайларды және гидротехникалық құрылысжайларды реконструкциялау мен жөндеу үшін пайдаланылатын кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға немесе өндіруге құқық 2026 жылғы 1 қаңтарға дейін жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган мен қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның аумақтық бөлімшелерімен келісу бойынша облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органының жазбаша рұқсатын беруі арқылы пайдалы қатты қазбалар саласындағы уәкілетті орган айқындаған тәртіппен беріледі деп белгіленсін. Осындай рұқсаттың қолданылу мерзімі жүзеге асырылуы үшін жер қойнауын пайдалану құқығы берілген, мемлекеттік меншіктегі жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль жолдарын, теміржолдарды, гидроқұрылысжайларды және гидротехникалық құрылысжайларды салу (реконструкциялау) мен жөндеуге арналған тиісті шарттың қолданылу мерзімінен аспауға тиіс. Мемлекеттік меншіктегі объектілерді салуға (реконструкциялауға) және жөндеуге тапсырыс беруші болып табылатын мемлекеттік орган мердігерлердің (қосалқы мердігерлердің) тізбесін бекітеді, олар салу (реконструкциялау) және жөндеу мақсаттары үшін кең таралған пайдалы қазбаларды барлауды немесе өндіруді жүзеге асыруға құқылы. Осы тармаққа сәйкес берілген рұқсат негізінде кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруді жүзеге асыратын жер қойнауын пайдаланушылар оларды үшінші тұлғаларға иеліктен шығаруға құқылы емес. 

Кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға немесе өндіруге арналған рұқсат тапсырыс берушісі тиісті мемлекеттік орган болып табылатын, реконструкцияланатын немесе жобаланған жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль жолдарынан, теміржолдардан, сондай-ақ гидроқұрылысжайларды және гидротехникалық құрылысжайлардан он шақырымнан аспайтын қашықтықта орналасқан аумақтар шегінде беріледі. Бұл ретте мұндай рұқсат осы Кодекстің 70-бабы 3-тармағының 2) тармақшасында көрсетілмеген аумақта беріледі. 

Осы тармақ негізінде берілген кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға немесе өндіруге арналған рұқсаттың болуы осы Кодекске сәйкес басқа тұлғаларға жер қойнауын пайдалану құқығын беруге кедергі келтірмейді. Бұл жағдайда бірнеше жер қойнауын пайдаланушының жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізуі осы Кодекстің 24-бабымен реттеледі. 

Кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға немесе өндіруге арналған рұқсат басқа жер қойнауын пайдаланушылар алып жатқан аумақта олардың алдын ала жазбаша келісімімен және осы Кодекстің 24-бабының 2-тармағында көзделген келісім жасалған жағдайда берілуі мүмкін. 

Кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға немесе өндіруге арналған рұқсат Қазақстан Республикасының рұқсаттар және хабарламалар туралы заңнамасына сәйкес реттелетін рұқсаттарға жатқызылмайды. 

4. Жер қойнауының мемлекеттік қорын басқару бағдарламасы осы Кодекстің 70-бабының 3-тармағында көрсетілген мәліметтерден басқа қосымша мыналарды: 

1) осы Кодекс қолданысқа енгізілген күнге дейін пайдалы қазбалардың мемлекеттік балансына енгізілген, кең таралған пайдалы қазбалар мен уранды қоспағанда, пайдалы қатты қазбалардың өнеркәсіптік санаттары қорларын қамтитын жер қойнауы учаскелерінің географиялық координаттарын; 

2) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қала құраушыларға жатқызылған заңды тұлға болып табылатын жер қойнауын пайдаланушы 2017 жылғы 31 желтоқсанға дейін жасаған пайдалы қатты қазбаларды өндіруге немесе бірлескен барлауға және өндіруге арналған келісімшарттың тау-кендік телім (өндіру учаскесі) шекараларының сыртқы периметрінен отыз шақырымнан аспайтын қашықтықта орналасқан сызықтардан құралған аумақтардың географиялық координаттарын қамтуы мүмкін деп белгіленсін. 

Осы тармақтың бірінші бөлігіне сәйкес жер қойнауының мемлекеттік қорын басқару бағдарламасына енгізілген жер қойнауы учаскесінің аумағы екі жүз блоктан аспауға тиіс.  

Осы тармақтың бірінші бөлігінің 2) тармақшасында көзделген аумақтар тиісті жер қойнауын пайдаланушының өтініші бойынша жер қойнауының мемлекеттік қорын басқару бағдарламасына енгізіледі. Өтініш аумақтың географиялық координаттарын көрсете отырып және оны енгізу қажеттілігінің негіздемесін келтіре отырып құзыретті органға осы Кодекс алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін үш айдан кешіктірмей жазбаша нысанда беріледі. 

Осы тармақтың бірінші бөлігінде көзделген аумақтар шегінде пайдалы қатты қазбаларды барлау немесе өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу үшін жер қойнауы учаскелері аукцион негізінде пайдалануға беріледі. Аукцион өткізу және оның қорытындысы бойынша пайдалы қатты қазбаларды барлауға немесе өндіруге арналған лицензия беру тәртібін құзыретті орган айқындайды. Аукцион құзыретті органның шешімі бойынша өткізіледі. Осы тармақтың бірінші бөлігінің 2) тармақшасында көзделген аумақтар бойынша құзыретті органның аукцион өткізу туралы шешімі соның өтініші бойынша тиісті аумақтар мемлекеттік жер қойнауы қорын басқару бағдарламасына енгізілген жер қойнауын пайдаланушының ұсынысы бойынша қабылданады. 

Аукционды конкурстық комиссия өткізеді, оның құрамын құзыретті орган бекітеді. Конкурстық комиссия аукцион шарттарына жер қойнауын пайдалануға арналған тиісті лицензия үшін осы Кодексте көзделген жыл сайынғы ең төмен шығыстар мөлшеріне неғұрлым жоғары талаптарды енгізуге құқылы. Осы Кодекстің 191 және 208-баптарында көзделген міндеттемелерден басқа жер қойнауын пайдалануға берілген лицензия жер қойнауын пайдаланушының қосымша міндеттемелерін және көрсетілген міндеттемелерді бұзғаны үшін лицензияны қайтарып алудың немесе тұрақсыздық айыбын төлеудің негіздерін қамтуы мүмкін.  

Аукцион өткізу қағидаларында белгіленетін өзге де талаптардан басқа, аукционға қатысуға: 

барлау жөніндегі операцияларды жүргізу үшін – бірінші жыл ішінде кемінде он блокта барлау жөніндегі операцияларға арналған ең төмен шығыстарды жабу үшін жеткілікті кәсіптік және қаржылық мүмкіндіктер; 

өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу үшін – бірінші жыл ішінде кемінде бір жүз гектарда өндіруге арналған ең төмен шығыстарды жабу үшін жеткілікті кәсіптік, техникалық және қаржылық мүмкіндіктері бар өтініш берушілер жіберілуі мүмкін. Өтініш берушінің көрсетілген талаптарға сай келмеуі аукционға қатысуға жіберуден бас тарту үшін негіз болып табылады. 

Аукционды өткізу туралы хабарландыру өткізілетін күніне дейін үш айдан ерте жарияланбауға тиіс. Аукционды өткізу, оның шарттары мен қорытындысы туралы хабарлама Қазақстан Республикасының бүкіл аумағында таратылатын мерзімді баспасөз басылымдарында қазақ және орыс тілдерінде жарияланады. Аукцион шарттарында қол қою бонусының бастапқы мөлшері көзделуге тиіс. Қол қою бонусының ең үлкен мөлшерін ұсынған қатысушы аукцион жеңімпазы болады. Аукцион қорытындысына Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен оның қатысушылары шағым жасауы мүмкін. 

Аукцион мынадай: 

1) аукционға қатысуға өтініштер болмаған; 

2) аукционға қатысуға өтініш екеуден аз болған; 

3) аукционға жіберілген тұлға екеуден аз болған жағдайларда өткізілмейді. 

Егер аукцион осы тармақтың тоғызыншы бөлігінің 3) тармақшасында көзделген негіз бойынша өткізілмесе, жер қойнауын пайдалануға арналған лицензия аукционға қатысуға жіберілген жалғыз тұлғаға беріледі. 

Аукцион мынадай: 

1) аукцион өткізетін күні аукционға тіркелген қатысушы екеуден аз болған; 

2) аукцион өткізетін күні аукционға бірде бір қатысушы тіркелмеген жағдайларда өткізілмеген болып танылады. 

Егер аукцион осы тармақтың он бірінші бөлігінің 1) тармақшасында көзделген негіз бойынша өткізілмеген деп танылса, жер қойнауын пайдалануға арналған лицензия аукционның тіркелген қатысушысына беріледі.  

Егер оның негізінде осы тармақтың бірінші бөлігінің 1) тармақшасында көзделген аумақтың шегінде пайдалы қатты қазбаларды барлау немесе өндіру жөніндегі операциялар жүргізу үшін жер қойнауын пайдалану құқығы берілетін аукцион осы тармақтың тоғызыншы бөлігінің 1) және 2) тармақшаларында көзделген жағдайларда өткізілмесе немесе осы тармақтың он бірінші бөлігінің 2) тармақшасында көзделген жағдайда өткізілмеген деп танылса, бұл аумақ осы тармақтың мақсаттары үшін жер қойнауының мемлекеттік қорын басқару бағдарламасынан алып тастауға жатады. Мұндай жағдайда осындай аумақ шегінде пайдалы қатты қазбаларды барлау немесе өндіру жөніндегі операциялар жүргізу үшін жер қойнауын пайдалану құқығы осы баптың 6-тармағының ережелерін ескере отырып, осы Кодекстің 9-бөлімінде көзделген тәртіппен беріледі.  

Жер қойнауының мемлекеттік қорын басқару бағдарламасына енгізілген аумақтар шегінде жер қойнауы учаскелері бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын берудің ерекше тәртібі осы тармақтың бірінші бөлігінің 1) және 2) тармақшаларына сәйкес 2023 жылғы 1 қаңтарға дейін қолданылады. 

5. Осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған пайдалы қатты қазбалар бойынша өндіруге арналған келісімшарт (өндіру жөніндегі операциялар жүргізілген бірлескен барлау мен өндіруге арналған келісімшарт) мерзімінен бұрын тоқтатылған жағдайда, тоқтатылған келісімшарт бойынша келісімшарттық аумақты қозғайтын жер қойнауының учаскесі құзыретті органның шешімімен осы тармақта белгіленген ерекшеліктер ескеріле отырып, осы баптың 4-тармағында көзделген тәртіппен өткізілетін аукцион қорытындысы бойынша пайдалы қатты қазбаларды барлау немесе өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу үшін пайдалануға беріледі. 

Аукцион өткізу туралы хабарландыру жер қойнауын пайдалану құқығы тоқтатылған күннен бастап не құзыретті органның жер қойнауын пайдалану құқығын тоқтату туралы шешіміне шағым жасалған жағдайда, соттың шешімі күшіне енген күннен бастап үш айдан кешіктірмей жариялануға тиіс. Аукцион өткізу туралы хабарландыру мен оны өткізу күні арасындағы мерзім кемінде бір айды құрауға тиіс.  

Егер пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензия берілмесе, қолданысын тоқтатқан келісімшарт бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын иеленуші болып табылатын тұлға осы Кодексте көзделген тәртіппен жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялар салдарын жоюға міндетті.  

Аукционға шығарылған жер қойнауы учаскесіндегі пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензия берілген жағдайда, қолданысын тоқтатқан келісімшарт бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын иеленуші болып табылатын тұлға жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялар салдарын жою жөніндегі міндеттемеден босатылады. Осындай жер қойнауы учаскесінде жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялар салдарын жою бойынша міндеттемелер аукцион нәтижелері бойынша берілген пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензияны иеленушіге осы Кодекстің 219-бабына сәйкес өндіру салдарын жоюды қамтамасыз етуді ұсынғаннан кейін толық көлемде өтеді.  

Қолданысын тоқтатқан келісімшарт бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын иеленуші болып табылатын тұлға келісімшарт тоқтатылған күннен бастап және пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензия берілгенге дейінгі не жою жөніндегі жұмыстар басталғанға дейінгі кезеңде жер қойнауы учаскесінің аумағын қоршаған ортаның және халықтың қауіпсіздігін қамтамасыз ететін жай-күйде ұстап тұру жөніндегі шараларды қолдануға міндетті.  

6. Жер қойнауының мемлекеттік қорын басқару бағдарламасында құзыретті органның жер қойнауының мемлекеттік қорын басқару бағдарламасына алғаш рет енгізілетін және осы баптың 4 және 5-тармақтарында көрсетілген аумақтарға жатпайтын аумақтар шегінде пайдалы қатты қазбаларды барлауға арналған лицензияларды беруге өтініштерді қабылдауды бастау күні көзделуге тиіс деп белгіленсін. Көрсетілген күн жер қойнауының мемлекеттік қорын басқару бағдарламасы бекітілген немесе оған тиісті өзгерістер енгізілген күннен бастап екі айдан ерте белгіленбейді. 

Жер қойнауының мемлекеттік қорын басқару бағдарламасына алғаш рет енгізілетін аумақтар шегінде пайдалы қатты қазбаларды барлауға арналған лицензияларды қараудың және берудің мынадай ерекшеліктері белгіленсін: 

1) қабылдау басталатын күннен бастап бір ай ішінде келіп түскен өтініштер осы Кодекстің 188-бабының 1, 2 және 3-тармақтарында көзделген ережелер ескерілмей қаралады және бірдей басымдығы бар деп есептеледі; 

2) егер осы бөліктің 1) тармақшасында көзделген мерзім ішінде келіп түскен өтініштерді қарау нәтижесінде сол бір блок (блоктар) лицензияны беруден бас тарту туралы шешім қабылданбаған бірнеше өтініштерге енгізілгені анықталса, осы блок (блоктар) бойынша өтініш иелері арасында құзыретті орган айқындайтын тәртіппен және мерзімдерде аукцион өткізіледі. Өтініш иесінің аукционға қатысудан бас тартуы немесе аукционға келмей қалуы тиісті блок бойынша оның өтінімін қабылдамауға негіз болып табылады. 

3) аукцион қорытындысы бойынша осы бөліктің 2) тармақшасында көрсетілген өтініштер бойынша лицензияларды беру аукционның жеңімпазы деп танылған тұлғаның өтініші аукцион өткізілген блокқа (блоктарға) қатысты басым деп есептелетіні ескеріле отырып, осы Кодекстің 188-бабына және 189-бабының басымдық туралы ережелеріне сәйкес жүзеге асырылады. Осы бөліктің 1) тармақшасында көзделген мерзім өткеннен кейін берілген, барлауға арналған лицензияны беруге өтініштер осы Кодекстің 27-тарауында көзделген, пайдалы қатты қазбаларды барлауға арналған лицензияны қараудың және берудің ережелері бойынша қаралады. 

7. "Өнеркәсіптік саясат туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес бірыңғай индустрияландыру картасына енгізілген өнеркәсіптік-инновациялық жобаларды іске асыратын, қызметі (технологиялық процесі) жер қойнауын пайдаланумен байланысты өнеркәсіптік-инновациялық қызмет субъектілері осы тармақта көзделген ерекшеліктерді ескере отырып, осы Кодекстің 70-бабы 3-тармағының 2) тармақшасында көрсетілмеген аумақ шегінде орналасқан жер қойнауы учаскесіне берілген өтініш негізінде пайдалы қатты қазбаларды барлауға немесе өндіруге лицензия алуға құқылы деп белгіленсін. Бұл құқықты өнеркәсіптік-инновациялық қызмет субъектілері осы Кодекс қолданысқа енгізілген күннен бастап бес жыл ішінде іске асыра алады. 

Осы тармаққа сәйкес берілген пайдалы қатты қазбаларды барлауға немесе өндіруге арналған лицензияны беру туралы өтінішке, осы Кодекстің тиісінше 187-бабында немесе 204-бабында көзделген құжаттардан басқа, өнеркәсіпті мемлекеттік ынталандыру саласындағы уәкілетті органның өтініш иесінің өндірістік қызметі (технологиялық процесі) жер қойнауын пайдаланумен байланысты екенін растайтын қорытындысы қоса беріледі.  

Өнеркәсіптік-инновациялық қызмет субъектілерінің өндірістік қызметін (технологиялық процесін) жер қойнауын пайдаланумен байланысты қызмет (технологиялық процесс) деп тану тәртібін кәсіпкерлік саласындағы өнеркәсіпті мемлекеттік ынталандыру саласындағы уәкілетті орган айқындайды.  

Осы тармаққа сәйкес берілген пайдалы қатты қазбаларды барлауға немесе өндіруге арналған лицензиялардың шарттары, осы Кодекстің тиісінше 191-бабында немесе 208-бабында көзделген шарттардан басқа, мыналарды көздеуі тиіс: 

1) өнеркәсіптік-инновациялық қызмет субъектісінің өнеркәсіптік-инновациялық жобаны іске асыру бойынша міндеттемесі; 

2) өнеркәсіптік-инновациялық қызмет субъектілерінің өндірістік қызметінің (технологиялық процесінің) мұқтажы үшін басымдық тәртіппен өндірілген пайдалы қатты қазбаларды жеткізу бойынша міндеттемелер. 

Жер қойнауын пайдаланушы осы тармақтың ережелеріне сәйкес берілген жер қойнауы учаскесіндегі тиісті өнеркәсіптік-инновациялық жоба бойынша өндірістік объектіні пайдалану басталғанға дейін пайдалы қазбаларды өндіруді бастауға құқылы емес.  

Осы тармаққа сәйкес берілген барлауға немесе өндіруге арналған лицензия, осы тармақтың төртінші бөлігінде көзделген міндеттемелер орындалмаған жағдайда, осы Кодекстің тиісінше 200-бабына немесе 221-бабына сәйкес көзделген негіздерден басқа кезде қайтарып алынуы мүмкін. 

8. Жер қойнауын пайдалану саласындағы ұлттық компаниялар осы Кодекстің 25-бабына сәйкес жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізуге жол берілмейтін аумақтарды қоспағанда, осы Кодекстің 70-бабы 3-тармағының 2) тармақшасында көрсетілмеген аумақтар шегінде орналасқан жер қойнауы учаскелеріне қатысты өтінім беру арқылы пайдалы қатты қазбаларды барлауға немесе өндіруге арналған лицензияны алуға құқылы деп белгіленсін. Бұл құқықты жер қойнауын пайдалану саласындағы ұлттық компаниялар Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен жер қойнауын пайдалану саласындағы ұлттық компаниялар қызметінің аражігін ажыратуды ескере отырып, осы Кодекс қолданысқа енгізілген күннен бастап екі жыл ішінде іске асыруы мүмкін. 

9. 2023 жылғы 1 қаңтарға дейін осы Кодекстің 72-бабының мақсаттары үшін пайдалы қатты қазбаларды өндіру кезінде ысырапты есепке алу жер қойнауын пайдаланушылар жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органға өздері белгілеген тәртіппен беретін нормаланатын ысыраптар туралы деректер негізінде жүзеге асырылады деп белгіленсін. Нормаланатын ысыраптар туралы деректерге растайтын құжаттар қоса берілуге тиіс. Жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган нормаланатын ысыраптар туралы деректер берілгеннен кейін он бес жұмыс күні ішінде жер қойнауын пайдаланушыға нормаланатын ысыраптар мөлшері бойынша негізделген қарсылықтарын жіберуге құқылы. Осындай қарсылықтар көрсетілген мерзімде жіберілген жағдайда, нормаланатын ысыраптарды жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган ұқсас жобалар бойынша нормаланатын ысыраптар туралы қолда бар деректер негізінде не бұрын берілген мәліметтерге сүйене отырып, дербес өзі айқындайды.  

10. 2023 жылғы 31 желтоқсанға дейін жасалған пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған келісімшарттар не берілген өндіруге арналған лицензиялар қолданылатын жер қойнауы учаскелерінің аумақтарына және (немесе) кен орындарына қатысты 2024 жылғы 1 қаңтардан бастап жер қойнауын пайдаланушылар "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 121-бабына сәйкес пайдалы қатты қазбалардың қорларын есептеуді жүзеге асыруға құқылы деп белгіленсін. 

Өтініш берушілер осы Кодекстің 204-бабына сәйкес пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензия алуға өтініш берген кезде құзыретті органға "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 121-бабына сәйкес пайдалы қатты қазбалардың қорларын есептеу жөніндегі есепті ұсынуға құқылы. 

11. Осы Кодекстің 277-бабының 14-тармағы 16) тармақшасының мақсаттары үшін пайдалы қазбалар қорларының мемлекеттік балансын жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган жүргізеді деп белгіленсін. 

Бұл ретте пайдалы қазбалар қорларының мемлекеттік балансынан мәліметтерді жүргізу 2024 жылғы 1 қаңтардан бастап осы Кодекстің 72-бабына сәйкес мемлекеттік жер қойнауы қорының бірыңғай кадастрын жүргізу шеңберінде пайдалы қазбаларды мемлекеттік есепке алуда жүзеге асырылады. 

12. Осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған пайдалы қатты қазбалар бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттарға тараптардың келісуі бойынша, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңдарында немесе келісімшарттарында көзделген жағдайларда өзгерістер енгізілуі мүмкін.  

Осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартты өзгерту туралы келісім осы баптың 13, 14, 16-тармақтарында көзделген ерекшеліктер ескеріле отырып осы тармақта белгіленген тәртіппен жасалады.  

Жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы келісім жасасуға ниеті бар жер қойнауын пайдаланушы құзыретті органға (келісімшарт тарапы болып табылатын мемлекеттік органға) өтініш жібереді, онда келісімшартқа ұсынылып отырған өзгерістер, олардың негіздемелері және өтініш бойынша шешім қабылдау үшін қажетті өзге де мәліметтер баяндалуға тиіс. Өтінішке жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа толықтыру жобасы қоса беріледі. 

Құзыретті орган келіп түскен өтінішті осы Кодекстің 45-бабына сәйкес құрылатын жер қойнауын пайдалану мәселелері жөніндегі сараптама комиссиясының қарауына бес жұмыс күнінен кешіктірілмейтін мерзімде шығарады. Тарапы өзге мемлекеттік орган болып табылатын келісімшарт бойынша сараптама комиссиясы сол мемлекеттік органның шешімімен құрылады. Сараптама комиссиясы жер қойнауын пайдаланушылардың келісімшартқа өзгерістер мен толықтырулар енгізу мәселелері бойынша өтініштерін қарау кезінде ұсынымдар әзірлеу мақсатында құзыретті органның (келісімшарт тарапы болып табылатын мемлекеттік органның) жанындағы консультативтік-кеңесші орган болып табылады. Сараптама комиссиясы өтінішті келіп түскен күнінен бастап жиырма жұмыс күнінен аспайтын мерзімде қарайды және құзыретті органға (келісімшарт тарапы болып табылатын мемлекеттік органға) өз ұсынымдарын жібереді. 

Құзыретті орган (келісімшарт тарапы болып табылатын мемлекеттік орган) сараптама комиссиясы ұсынымдарының негізінде сараптама комиссиясының ұсынымдары келіп түскен күннен бастап бес жұмыс күні ішінде жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа өзгерістер мен толықтырулар енгізуден бас тарту туралы немесе сараптама комиссиясының ұсынымдарын ескере отырып жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа өзгерістер мен толықтырулар енгізу жөніндегі келіссөздер бастау туралы шешім шығарады.  

Жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа өзгерістер мен толықтырулар енгізу жөніндегі келіссөздерді құзыретті органның (келісімшарттың тарапы болып табылатын мемлекеттік органның) жұмыс тобы жүргізеді. Жұмыс тобы туралы ережені және оның құрамын құзыретті орган (келісімшарттың тарапы болып табылатын мемлекеттік орган) бекітеді.  

Келіссөздер жер қойнауын пайдаланушы құзыретті органға (келісімшарттың тарапы болып табылатын мемлекеттік органға) толықтырудың жобасын және өзге де қажетті құжаттарды жұмыс тобының қарауына ұсынған күннен бастап екі айдың ішінде жүргізіледі. Бұл мерзім тараптардың келісуі бойынша ұзартылуы мүмкін.  

Келіссөздер нәтижелері хаттамамен ресімделеді. Жұмыс тобы мақұлдаған жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа өзгерістер мен толықтырулар жобасына құзыретті орган (келісімшарттың тарапы болып табылатын мемлекеттік орган) қол қояды. Егер жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа толықтырулар жобасы жер қойнауын пайдалануға келісімшарттың басты қаржылық-экономикалық көрсеткіштерін қозғаса, құзыретті орган (келісімшарттың тарапы болып табылатын мемлекеттік орган) жұмыс тобының шешімі бойынша көрсетілген жоба оған қол қойғанға дейін экономикалық сараптамаға жіберіледі. Экономикалық сараптама жүргізу тәртібін мемлекеттік жоспарлау саласындағы уәкілетті орган айқындайды.  

Кең таралған пайдалы қазбалар бойынша экономикалық сараптама жүргізу тәртібін облыстың жергілікті атқарушы органы айқындайды. 

Келісімшартқа өзгерістердің шарттары жер қойнауын пайдалану құқығы берілген шарттарға қарағанда, Қазақстан Республикасы үшін пайдасы аз болмауы керек. 

Осы тармақ көмірсутектер бойынша және уран бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттарға өзгерістер мен толықтырулар енгізуге қолданылмайды. 

12-1. Көмірсутектер, уран бойынша осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттарға тараптардың келісуі бойынша, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңдарында немесе келісімшарттарда көзделген жағдайларда өзгерістер мен толықтырулар енгізілуі мүмкін. 

Осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа толықтыру осы баптың 13 және 16-тармақтарында көзделген ерекшеліктер ескеріле отырып, осы тармақта белгіленген тәртіппен жасалады. 

Көмірсутектер, уран бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа толықтыру жасасуға ниеті бар жер қойнауын пайдаланушы құзыретті органға өтініш жібереді, онда көмірсутектер, уран бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа ұсынылып отырған өзгерістер мен толықтырулар, олардың негіздемелері және өтініш бойынша шешім қабылдау үшін қажетті өзге де мәліметтер жазылуға тиіс. 

Құзыретті орган келіп түскен өтінішті бес жұмыс күнінен кешіктірілмейтін мерзімде осы Кодекстің 45-бабына сәйкес құрылатын жер қойнауын пайдалану мәселелері жөніндегі сараптама комиссиясының қарауына шығарады. Сараптама комиссиясы жер қойнауын пайдаланушылардың көмірсутектер, уран бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа өзгерістер мен толықтырулар енгізу мәселелері бойынша өтініштерін қарау кезінде ұсынымдар әзірлеу мақсатындағы құзыретті орган жанындағы консультативтік-кеңесші орган болып табылады. Сараптама комиссиясы өтінішті келіп түскен күнінен бастап бес жұмыс күнінен аспайтын мерзімде қарайды және құзыретті органға өз ұсынымдарын жібереді. 

Құзыретті орган сараптама комиссиясы ұсынымдарының негізінде сараптама комиссиясының ұсынымдары келіп түскен күннен бастап бес жұмыс күні ішінде сараптама комиссиясының ұсынымдарын ескере отырып, көмірсутектер, уран бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа өзгерістер мен толықтырулар енгізуден бас тарту туралы немесе көмірсутектер, уран бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа өзгерістер мен толықтырулар енгізу жөнінде келіссөздер бастау туралы шешім шығарады. 

Құзыретті органның келіссөздерді бастау туралы шешімінде оның қолданылу мерзімі көрсетіледі. 

Көмірсутектер, уран бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа өзгерістер мен толықтырулар енгізу жөніндегі келіссөздерді құзыретті органның жұмыс тобы жүргізеді. Жұмыс тобы туралы ережені және оның құрамын құзыретті орган бекітеді. 

Келіссөздер жер қойнауын пайдаланушы құзыретті органға көмірсутектер, уран бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа толықтырудың жобасын және өзге де қажетті құжаттарды жұмыс тобының қарауына ұсынған күннен бастап он бес жұмыс күні ішінде жүргізіледі. Бұл мерзім тараптардың келісуі бойынша ұзартылуы мүмкін. Келіссөздер нәтижелері хаттамамен ресімделеді. 

Көмірсутектер, уран бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа жұмыс тобы мақұлдаған толықтырудың жобасына құзыретті орган оны жер қойнауын пайдаланушы құзыретті органға ұсынған күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде қол қояды. 

Көмірсутектер, уран бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа өзгерістер мен толықтырулар шарттарының жер қойнауын пайдалану құқығы берілген шарттарға қарағанда Қазақстан Республикасы үшін тиімділігі аз болмайды.  

Осы тармаққа сәйкес көмірсутектер, уран бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа мұндай келісімшарттың қолданылу мерзімін ұзартуды көздейтін өзгерістер мен толықтырулар енгізуге жол берілмейді. 

13. Осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың жұмыс бағдарламасына өзгерістер мен толықтырулар енгізу қажет болған жағдайда, осы баптың 12 немесе 12-1-тармағына сәйкес жіберілетін өтінішке мыналар қоса беріледі:  

1) құзыретті орган бекіткен нысан бойынша жасалған жұмыс бағдарламасының жобасы; 

2) жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа ұсынылатын өзгерістер мен толықтырулар қажеттілігінің жазбаша негіздемесі.  

Құзыретті орган (келісімшарт тарапы болып табылатын мемлекеттік орган) жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа өзгерістер мен толықтырулар енгізу жөнінде келіссөздер жүргізу туралы шешім қабылдаған жағдайда жер қойнауын пайдаланушы осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген құжаттардан басқа, құзыретті органға (келісімшарт тарапы болып табылатын мемлекеттік органға): 

1) уранды, сондай-ақ кең таралған пайдалы қазбаларды қоспағанда, пайдалы қатты қазбаларды барлауға және (немесе) өндіруге арналған келісімшарттар бойынша – осы Кодекске сәйкес әзірленген, келісілген, бекітілген және сараптамалардың оң қорытындыларын алған жобалау құжаттарын және жою жоспарын (жобасын); 

2) көмірсутектерді, уранды барлауға және (немесе) өндіруге арналған келісімшарттар бойынша – осы Кодекске сәйкес әзірленген, келісілген, бекітілген және сараптамалардың оң қорытындыларын алған жобалау құжаттарын жұмыс тобының қарауына ұсынуға тиіс. 

Егер ураннан басқа, кең таралған пайдалы қазбаларды немесе пайдалы қатты қазбаларды өндірудің жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың жұмыс бағдарламасында көзделген көлемі физикалық тұрғыда жиырмадан аз пайызға нақты өзгерсе, жұмыс бағдарламасына өзгерістер енгізу талап етілмейді. Өндіру көлеміндегі мұндай өзгерістер келісімшарт талаптарына сәйкес келеді деп есептеледі. Жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың жұмыс бағдарламасының мазмұнын және оның нысанын құзыретті орган айқындайды.  

Осы тармақтың ережелері осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін үлгілік нысан бойынша жасалған пайдалы қатты қазбаларды барлауға арналған келісімшарттарға қолданылмайды. 

14. Уранды қоспағанда, осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған, пайдалы қатты (кең таралған) қазбаларды барлауға немесе бірлескен барлау мен өндіруге (барлау кезеңінде) арналған келісімшартқа оның қолданылу мерзімін (бірлескен барлау мен өндіруге арналған келісімшарт бойынша барлау кезеңін) ұзарту мақсатында өзгеріс енгізуге келісімшартта барлануы көзделген пайдалы қатты (кең таралған) қазбалардың минералдануы (байқалуы) табылған жағдайда, осындай табуды бағалау үшін жол беріледі.  

Уранды қоспағанда, осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған, пайдалы қатты (кең таралған) қазбаларды өндіруге (өндіру кезеңінде бірлескен барлау мен өндіруге) арналған келісімшартқа оның қолданылу мерзімін (бірлескен барлау мен өндіруге арналған келісімшарт бойынша өндіру кезеңін) ұзарту мақсатында өзгеріс енгізуге, егер мұндай ұзарту келісімшартта көзделген болса, жол беріледі. 

Жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың қолданылу мерзімін ұзарту туралы өтініш келісімшарт тарапы болып табылатын мемлекеттік органға тиісінше барлау кезеңі немесе өндіру кезеңі өткенге дейін берілуі мүмкін. 

Уранды қоспағанда, пайдалы қатты (кең таралған) қазбалар бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт мерзімін ұзарту туралы өтінішке, осы баптың 12 және 13-тармақтарында көрсетілген мәліметтерден басқа, ұзарту кезеңінде жұмыстар жүргізудің және оларға арналған шығыстардың жазбаша негіздемесі қоса беріледі. 

Уранды қоспағанда, пайдалы қатты (кең таралған) қазбалар бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт бойынша барлау мерзімін ұзарту туралы өтінішке келісімшарт талаптарында барлануы көзделген пайдалы қатты (кең таралған) қазбалардың табылған минералдануын (байқалуын) бағалау үшін, осы тармақтың төртінші бөлігінде көрсетілген құжаттардан басқа, осындай табылуды растайтын мәліметтер (жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органның бағалауды талап ететін минералдану (байқалу) табылғаны туралы қорытындысы) және табылған минералдануға (байқалуға) бағалауды жүзеге асыру болжанатын жер қойнауы учаскесінің географиялық координаттары қоса беріледі. Жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт бойынша пайдалы қатты (кең таралған) қазбалардың минералдануын (байқалуын) растау тәртібін жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган айқындайды. 

Уранды қоспағанда, пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған келісімшарт (бірлескен барлауға немесе өндіруге арналған келісімшарт бойынша өндіру кезеңі) келісімшарттық аумақ шегінде орналасқан техногендік минералдық түзілімдерден пайдалы құрауыштарды айырып алу мүмкіндігін айқындау мақсатында бес жылдан аспайтын мерзімге ұзартылуы мүмкін.  

Келісімшарттың мерзімі осы тармақтың алтыншы бөлігіне сәйкес ұзартылған жағдайда, жер қойнауын пайдаланушы осындай ұзарту мерзімі аяқталғанға дейін құзыретті органға келісімшартты техногендік минералдық түзілімдерден пайдалы құрауыштарды одан әрі алу үшін пайдалы қазбаларды өндіруге қажет мерзімге ұзарту туралы өтінішпен жүгінуге құқылы. Бұл жағдайда жер қойнауын пайдаланушы көрсетілген мақсаттар үшін пайдаланылмайтын келісімшарттық аумақтың бөлігінен (жер қойнауы учаскесінің бөлігінен) бас тартуға міндетті. 

Уранды қоспағанда, пайдалы қатты (кең таралған) қазбаларды барлауға (барлау кезеңінде бірлескен барлау мен өндіруге) арналған келісімшарт табылған минералдануды (байқалуды) бағалау үшін жұмыс бағдарламасында көзделген табылған кен орнын бағалау жөніндегі жұмыстарды жүргізу үшін қажетті, тараптар келіссөздер нәтижелері бойынша айқындайтын мерзімге ұзартылуы мүмкін. 

Уранды қоспағанда, пайдалы қатты (кең таралған) қазбаларды өндіруге (өндіру кезеңінде бірлескен барлау мен өндіруге) арналған келісімшарт өндіруге арналған келісімшарттың бастапқы мерзімінен (бірлескен барлау мен өндіруге арналған келісімшарт бойынша өндірудің бастапқы кезеңінен) аспайтын, бірақ осы Кодексте белгіленген өндіруге арналған лицензияның барынша ұзақ мерзімінен аспайтын мерзімге ұзартылуы мүмкін. Уранды қоспағанда, пайдалы қатты (кең таралған) қазбаларды өндіруге (өндіру кезеңінде бірлескен барлау мен өндіруге) арналған келісімшартты ұзарту мерзімі көрсетілген шектеулер ескеріле отырып, жұмыс бағдарламасында көзделген өндіру бойынша жоспарланатын жұмыстар негізінде айқындалады. 

Уранды қоспағанда, осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған, ірі кен орны бар жер қойнауы учаскесінде пайдалы қатты (кең таралған) қазбаларды өндіруге (бірлескен барлау мен өндіруге) арналған келісімшарт он жылдан астам мерзімге ұзартылған жағдайда, құзыретті орган осындай ұзарту шарттарына жер қойнауын пайдаланушының мынадай міндеттемелерінің бірін енгізуді талап етуге құқылы: 

1) өзінің немесе оның еншілес ұйымының немесе бірлескен кәсіпорынмен қайта өңдеу өндірістерін құруы; 

2) жер қойнауын пайдаланушының жұмыс істеп тұрған өндіру өндірістерін жаңғырту не реконструкциялау; 

3) жұмыс істеп тұрған қайта өңдеу өндірістерін жаңғырту не реконструкциялау; 

4) өндірілетін пайдалы қазбаны Қазақстан Республикасының аумағында орналасқан қайта өңдеу кәсіпорындарына (өндірістеріне) қайта өңдеу үшін беру; 

5) Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне сәйкес инвестициялық жобаны немесе өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуына бағытталған жобаны (өзінің немесе еншілес ұйымының немесе бірлескен кәсіпорынмен) іске асыруды қамтамасыз ету. 

Жер қойнауын пайдаланушы осы тармақтың сегізінші бөлігінде көрсетілген шарттарда келісімшартты ұзартудан бас тартқан жағдайда, келісімшарттың мерзімі өткен соң тиісті жер қойнауы учаскесі осы баптың 5-тармағында көзделген тәртіппен аукционға шығаруға жатады.  

Уранды қоспағанда, осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған, шарттары осы Кодекстің қолданысқа енгізілу күніне жер қойнауын пайдаланушының осындай келісімшарттың мерзімін (бірлескен барлау мен өндіруге арналған келісімшарт бойынша өндіру кезеңін) ұзартуға құқығын көздемеген, пайдалы қатты (кең таралған) қазбаларды өндіруге (өндіру кезеңінде бірлескен барлау мен өндіруге) арналған келісімшарт бойынша жер қойнауын пайдаланушы келісімшарттың қолданылу мерзімі ішінде осы Кодекстің 201-бабына сәйкес пайдалы қатты (кең таралған) қазбаларды өндіруге арналған лицензия (232-бабына сәйкес кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге арналған лицензия) алуға айрықша құқыққа ие болады. Айрықша құқық бойынша өндіруге арналған лицензия алуға өтініш келісімшарттың қолданылу мерзімі өткеннен кемінде үш жыл бұрын берілуі мүмкін. Егер өтінішті қарау кезеңінде келісімшарт мерзімі өтіп кетсе, келісімшарт осындай қарау кезеңіне қайта жаңартылды деп есептеледі.  

Осы Кодекс күшіне енгенге дейін жасалған және бюджеттен тыс қаражат есебінен қаржыландырылатын жер қойнауын мемлекеттік геологиялық зерттеуге арналған келісімшарттың (шарттың) мерзімін ұзартуға, егер осындай келісімшарттың шарттарында өзгеше көзделмесе, жол берілмейді. Егер осы келісімшарттың шарттарымен оның мерзімін ұзарту мүмкіндігі көзделсе, мұндай ұзартуға бір жылдан аспайтын мерзімге жол беріледі. Осындай ұзарту кезінде осы Кодекстің 89-бабында көзделген жұмыстарды шектеу ережелері қолданылады. 

14-1. Осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған уранды барлауға арналған келісімшартқа оның қолданылу мерзімін ұзарту мақсатында өзгерістер енгізуге уранның кен орны табылған жағдайда, осындай табуды бағалау үшін жол беріледі. 

Уран бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың мерзімін ұзарту туралы өтінішке, осы баптың 12-1 және 13-тармақтарында көрсетілген мәліметтерден басқа, ұзарту кезеңіндегі жұмыстар жүргізудің және оларға арналған шығыстардың жазбаша негіздемесі қоса беріледі. 

Табылған уран кен орнын бағалау үшін уранды барлауға арналған келісімшарт бойынша барлау кезеңін ұзарту туралы өтінішке осы тармақтың екінші бөлігінде көрсетілген құжаттардан басқа, уран кен орнының табылғанын растайтын мәліметтер (жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органның бағалауды талап ететін уран кен орнының табылғаны туралы қорытындысы) және табылған кен орнын бағалауды жүзеге асыру болжанатын жер қойнауы учаскесінің географиялық координаттары қоса беріледі.  

Уран өндіру саласындағы уәкілетті орган осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған уранды барлауға арналған келісімшарттар бойынша құзыретті орган болып айқындалады. 

15. Осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған және бюджеттен тыс қаражат есебінен қаржыландырылатын жер қойнауын мемлекеттік геологиялық зерттеуге арналған келісімшарт (шарт) бойынша тұлғаға берілген жер қойнауы учаскесіне арналған құқыққа осы Кодекстің 84-бабының 2-тармағында көзделген жер қойнауын пайдалану құқығы туралы ережелер қолданылады деп белгіленсін. 

Осындай тұлға осы Кодекске сәйкес жер қойнауын пайдалану құқықтарына ие өзге тұлғаларға жер қойнауы учаскесін пайдалануға кедергі жасауға құқығы жоқ. 

16. Уранды қоспағанда, осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар бойынша жер қойнауы учаскесінің шекараларын өзгерту келісімшартқа тиісті өзгерістер енгізу арқылы жүзеге асырылады.  

Бұл жағдайда жер қойнауы учаскесінің кеңістіктік шекаралары координаттардың географиялық жүйесінде бұрыш нүктелерімен белгіленетін аумақпен және осындай аумақтың шекараларынан белгілі бір тереңдікке дейінгі шартты жазықтықтармен айқындалады.  

Уранды қоспағанда, осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған пайдалы қатты (кең таралған) қазбаларды өндіруге арналған келісімшарттар бойынша жер қойнауы учаскесінің аумағын кеңейтуге осы Кодекстің қолданысқа енгізілу күніне айқындалған жер қойнауы учаскесінің жартысынан аспайтын мөлшерінде жол беріледі. 

Уранды қоспағанда, осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған пайдалы қатты (кең таралған) қазбалар бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар бойынша жер қойнауы учаскесінің шекараларын өзгерту геологиялық және (немесе) тау-кендік бөлулерді қайта ресімдеу арқылы жүзеге асырылады. Геологиялық және тау-кендік бөлулерді беру және қайта ресімдеу тәртібін жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган айқындайды.  

17. Егер жер қойнауын пайдаланушының жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу кезіндегі әрекеттері ұлттық қауіпсіздікке қатер төндіретін, Қазақстан Республикасының экономикалық мүдделерін өзгертуге алып келсе, Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша құзыретті орган пайдалы қатты қазбалардың ірі кен орны бар жер қойнауы учаскесінде осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартты біржақты тәртіппен тоқтатуға құқылы. Көрсетілген негіз бойынша келісімшарттың қолданылуы біржақты тоқтатылған жағдайда құзыретті орган бұл туралы жер қойнауын пайдаланушыны екі айдан кешіктірмей ескертуге міндетті.  

18. Ұлттық қауіпсіздікке қатер төндіруге алып келген, осы Кодекстің 44-бабының 1-тармағында көзделген талаптар бұзылған жағдайда, осы Кодекске сәйкес құзыретті органның рұқсатын алу талап етілмейтін жағдайлардан басқа кезде, құзыретті орган осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған ірі кен орны немесе стратегиялық кен орны бар жер қойнауы учаскесінде пайдалы қатты қазбалар бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартты біржақты тәртіппен тоқтатады.  

Көрсетілген талаптар бұзылған жағдайда бұзушылыққа дейін болған жағдайды қалпына келтіру арқылы, ал қалпына келтіру мүмкін болмаған кезде стратегиялық жер қойнауы учаскесімен байланысты объектілерді ауыстыру бойынша өзге де әрекеттерді құзыретті органның рұқсатымен жасау арқылы осы бұзушылық бір жылдан аспайтын мерзімде жойылуға жатады. Осы бөлікте көзделген мерзімдерде бұзушылық жойылған жағдайда, жер қойнауын пайдаланушы бұл туралы құзыретті органды жойылғанын растайтын құжаттарды қоса бере отырып, жазбаша хабардар етеді.  

Белгіленген мерзімде бұзушылық жойылмаған жағдайда, құзыретті орган жер қойнауын пайдаланушыға жазбаша хабарлама жіберу арқылы келісімшартты орындаудан біржақты тәртіппен бас тартады. Келісімшарт келісімшартты орындаудан біржақты бас тарту туралы хабарламаны жер қойнауын пайдаланушы алған күннен бастап үш айдан кейін тоқтатылады.  

19. Осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған келісімшарттың қолданылуы тоқтатылған кезде жер қойнауын пайдалану салдарын жою бойынша міндеттемелерді орындау осы Кодексте айқындалған тәртіппен мыналар ескеріліп жүзеге асырылады:  

уранды қоспағанда, пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған келісімшарттың немесе кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге арналған келісімшарттың қолданылу мерзімі өткенге дейін екі жыл бұрын не олар мерзімінен бұрын тоқтатылған кезде жою жоспары болмағанда жою жобасын әзірлеу кезінде жою жоспарын жасау жөніндегі нұсқаулықта көзделген жоюдың тиісті техникалық ерекшеліктері назарға алынады;  

мемлекеттік меншіктегі жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль жолдарын, теміржолдарды, гидроқұрылысжайларды және гидротехникалық құрылысжайларды салу (реконструкциялау) және жөндеу мақсатында пайдалану үшін кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға немесе өндіруге арналған рұқсаттың қолданылуы тоқтатылған кезде жер қойнауын пайдалану салдарын жою бойынша міндеттемелерді орындау Қазақстан Республикасының жер заңнамасына сәйкес бүлінген жерді қалпына келтіру арқылы жүзеге асырылады. 

Осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін пайдалы қазбаларды өндіру жөніндегі операциялар салдарын жоюға кіріскен тұлғалар осы Кодексте белгіленген тәртіппен және мерзімдерде оның аяқталуын қамтамасыз етуге міндетті. 

20. 2004 жылғы 1 қаңтарға дейін жасалған көмірсутектер саласындағы жер қойнауын пайдалануға арналған бір келісімшарт шеңберінде, бір бөлігі Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен тұтқырлығы жоғары, су басқан, дебиті аз немесе игерілген кен орындарының тізбесіне енгізілген көмірсутектердің бірнеше кен орындарында өндіруді жүзеге асыратын жер қойнауын пайдаланушылар құзыретті органға осындай кен орындарына қатысты өндіруге арналған жеке келісімшарт жасасу туралы өтініш жасауға құқылы. Мұндай келісімшарт бастапқы келісімшарт мерзімі аяқталғанға дейін қалған мерзімге жасалуы мүмкін. 

2004 жылғы 1 қаңтардан бастап және осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған көмірсутектер саласындағы жер қойнауын пайдалануға арналған бір келісімшарт шеңберінде, бір бөлігі Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен тұтқырлығы жоғары, су басқан, рентабельдігі төмен, дебиті аз немесе игерілген кен орындарының тізбесіне енгізілген көмірсутектердің бірнеше кен орындарында өндіруді жүзеге асыратын жер қойнауын пайдаланушылар құзыретті органға осындай кен орнына (кен орындарына) қатысты өндіруге арналған жеке келісімшарт жасасу туралы өтініш жасауға құқылы. Мұндай келісімшарт бастапқы келісімшарт аяқталғанға дейін қалған мерзімге жасалуы мүмкін. 

21. Жер қойнауын пайдаланушылар мемлекеттік органдарға барланған пайдалы қазба қорларының рентабельділігі туралы қорытынды алу мақсатында ұсынған, жүргізілген геологиялық барлау жұмыстары туралы түпкілікті есептер осы Кодекстің 277-бабы 11-тармағының ережелері ескеріле отырып, "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 121-бабының ережелеріне сәйкес қаралуға жатады.  

22. Осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған келісімшарттар бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын иеленушілер осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін қолданыста болған Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен бекітілген жобалау құжаттарына сәйкес жер қойнауы учаскесінде қызметін жүзеге асыруға құқылы.  

Осы тармақтың үшінші бөлігінің ережесі ескеріле отырып, көрсетілген жобалау құжаттарына өзгерістер осы Кодексте көзделген жобалау құжаттарына өзгерістер енгізу туралы ережелерге сәйкес енгізіледі. Бұл ретте жобалау құжаттарының көрсеткіштері келісімшарттың жұмыс бағдарламасында көзделген ұқсас көрсеткіштерге сәйкес келуге тиіс. 

Егер осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар бойынша уранды қоспағанда, кең таралған пайдалы қазбаларды немесе пайдалы қатты қазбаларды өндірудің бекітілген жобалау құжаттарында айқындалған көлемі бекітілген жобалау көрсеткіштерінен физикалық тұрғыда жиырмадан аз пайызға өзгерсе, мұндай өзгерістер көрсетілген жобалау құжаттарына өзгерістерді міндетті түрде енгізу (осы Кодекске сәйкес жобалау құжатын әзірлеу) үшін негіз болып табылмайды.  

22-1. Осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған уранды барлауға арналған келісімшарттар бойынша жер қойнауын пайдаланушылар уранды тәжірибелік-өнеркәсіптік өндіруді жүзеге асыруға құқылы. 

Тәжірибелік-өнеркәсіптік өндіру жобасын жер қойнауын пайдаланушы бекітеді және ол осы Кодекс пен Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген сараптамалардан өтуге жатады. Бұл ретте мұндай сараптамаларды жүргізу үшін пайдалы қатты қазбалардың ресурстары мен қорларын бағалау туралы есептің болуы талап етілмейді. 

Осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған уранды барлауға арналған келісімшарттарға тәжірибелік-өнеркәсіптік өндірудің жүргізілуіне байланысты өзгерістер енгізу осы баптың 14-1-тармағына сәйкес жүзеге асырылады. 

23. Осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған келісімшарттар бойынша жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларға, осы Кодексте көрсетілген операциялардан басқа тиісті келісімшартта айқындалатын жұмыстар тізбесіне сәйкес өндірілген пайдалы қатты қазбаларды бастапқы қайта өңдеу (байыту) жөніндегі қызмет жатады.  

Осы тармақтың мақсаттары үшін жер қойнауынан алынған пайдалы қатты қазбаларды бастапқы қайта өңдеуге (байытуға) тау-кен өнеркәсібі қызметінің түрі жатады, ол өндірілген жерінде жинауды, ұсатуды немесе үгітуді, сыныптауды (сұрыптауды), брикеттеуді, агломераттауды және физикалық-химиялық әдістермен (пайдалы қазбалардың минералдық нысандарын, олардың агрегаттық-фазалық жай-күйін, кристалдық-химиялық құрылымын сапалық жағынан өзгертпестен) байытуды қамтиды, сондай-ақ пайдалы қазбаларды өндіру жөніндегі жұмыстардың арнаулы түрлері болып табылатын қайта өңдеу технологияларын (жерасты газдандыру және балқыту, химиялық және бактериялық сілтісіздендіру, шашыранды кен орындарын драгалық және гидравликалық жолмен әзірлеу) қамтуы мүмкін. Бұл ретте өндірілген шикізаттан пайдалы құрауыштарды айырып алумен байланысты жұмыстар, сондай-ақ бастапқы қайта өңдеуден кейінгі (бастапқы қайта өңдеу болған кезде) жұмыстар қайта өңдеу деп танылады 

24. Мемлекеттік емес техногендік минералдық түзілімдермен әртүрлі орналастыру объектілерінде (үйінді, қалдық қойма, шөгінді қойма, полигон және тағы сол сияқты) бөлек орналастырылған: 

1) осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жер қойнауын пайдаланушылармен жасалған пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған келісімшарттардың келісімшарттық аумақтары (бірлескен барлау мен өндіруге арналған келісімшарттар бойынша өндіру кезеңі) шегіндегі; 

2) осы Кодекстің қолданысқа енгізілу күніне пайдаланылатын және жеке меншік құқығымен мемлекеттік емес заңды тұлғаларға тиесілі тау-кен қайта өңдеу кәсіпорындарының жер учаскелеріндегі мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдер құзыретті органға беретін өтініштері негізінде аталған тұлғалардың меншігіне осы Кодекс қолданысқа енгізілген күннен бастап екі жыл ішінде өтеусіз беруге жатады деп белгіленсін.  

Осы тармақтың бірінші бөлігінің 1) және 2) тармақшаларында көрсетілген келісімшарттық аумақтардың және жер учаскелерінің шегінен тыс жерде орналасқан және 1992 жылғы 30 мамырға дейін түзілген мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдер мүдделі тұлғаның өзі құзыретті органға беретін өтініші бойынша жеке меншікке өтеусіз негізде берілуге жатады. Мұндай өтініш осы Кодекс қолданысқа енгізілген күннен бастап екі жыл ішінде мынадай шарттар сақталған: 

өтініш иесі осы Кодекстің қолданысқа енгізілу күніне жұмыс істеп тұрған тау-кен өндіру, тау-кен қайта өңдеу, металлургиялық кәсіпорынның меншік иесі болып табылған; 

мұндай техногендік минералдық түзілімдер тиісті тау-кен өндіру, тау-кен қайта өңдеу, металлургиялық кәсіпорын орналасқан келісімшарттық аумаққа немесе жер учаскесіне іргелес аумақтарда орналасқан кезде берілуі мүмкін. 

Осы тармақтың екінші бөлігінде көрсетілген мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдерді өтініш иесінің жеке меншігіне беру, егер өтініш иесі жер қойнауын пайдаланушы болып табылса, келісімшарттық аумақты осындай техногендік минералдық түзілімдердің орналасу алаңына кеңейту арқылы не шегінде осы техногендік минералдық түзілімдер орналасқан жер учаскелеріне құқықтар беру арқылы жүргізіледі.  

Осы тармақтың бірінші және екінші бөліктеріне сәйкес меншікке берілмеген, осы тармақтың бірінші бөлігінің 1) және 2) тармақшаларында көрсетілген келісімшарттық аумақтардың және жер учаскелерінің шегінен тыс жерде орналасқан мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдер жер қойнауының құрамына қосылады. Мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдерді иеленуге өтініш бермеген жер қойнауын пайдаланушылар осы Кодекс қолданысқа енгізілген күннен бастап төрт жыл өткен соң осындай мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдер орналасқан келісімшарттық аумақтың бөлігін қайтаруды жүзеге асыруға міндетті.  

Жеке меншік құқығымен мемлекеттік емес заңды тұлғаларға тиесілі жұмыс істеп тұрған кәсіпорындардың техногендік минералдық түзілімдермен бірге бір орналастыру объектісінде орналастырылған не жер қойнауын пайдаланушылардың қызметі нәтижесінде туындаған техногендік минералдық түзілімдермен бірге бір орналастыру объектісінде орналастырылған мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдер жер қойнауын зерделеу жөніндегі уәкілетті органға берілген олардың өтініші негізінде аталған тұлғалардың меншігіне өтеусіз беріледі деп белгіленсін. Мұндай өтініш осы Кодекс қолданысқа енгізілген күннен бастап екі жыл ішінде берілуі мүмкін. 

Егер осы тармақтың бесінші бөлігінде көрсетілген техногендік минералдық түзілімдер өздерінің физикалық қасиеттеріне қарай (қатты қалыптағы техногендік минералдық түзілімдер) бөлінетін болса, осы тармақтың бесінші бөлігінде аталған тұлғаның өтініші бойынша – өтініш иесі және жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган арасында бөлу балансы жасалады. Мұндай өтініш осы Кодекс қолданысқа енгізілген күннен бастап екі жыл ішінде берілуі мүмкін. Мұндай жағдайда техногендік минералдық түзілімдерді беру бөлу балансы негізінде жүзеге асырылады. Өтініш иесі балансына қабылдамаған, бөлінген мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдерге бөлу балансы жасалғаннан кейін осы тармақтың төртінші бөлігінің ережелері қолданылады.  

Егер мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдерді жеке меншікке беру туралы өтініш берілмесе не белгіленген мерзімдерде бөлу балансы жасалмаса, мемлекеттік емес және мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдердің орналасу объектілері осындай тұлғаның есебінен жойылуға жатады. Жою, кейіннен жою объектілері орналасқан аумақтар мемлекетке қайтарыла отырып, Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртіппен жүргізіледі. 

Осы тармақтың негізінде меншікке берілген техногендік минералдық түзілімдерге құқықтарды іске асыру осы Кодекстің 13-бабына сәйкес жүзеге асырылады. 

Осы тармаққа сәйкес жеке меншікке берілген мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдер пайдалы қазбалар қорларының мемлекеттік балансынан есептен шығарылуға жатады. 

Осы тармақта көзделген мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдерді беру тәртібін пайдалы қатты қазбалар саласындағы уәкілетті орган айқындайды. 

25. Осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған пайдалы қатты қазбалар бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар бойынша, сондай-ақ кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге арналған келісімшарттар бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын иеленушілер тиісінше құзыретті орган немесе облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органы құратын комиссияның шешімі бойынша, жер қойнауын пайдалануға арналған тиісті келісімшарттардың орнына пайдалы қатты қазбаларды барлауға немесе өндіруге арналған лицензияны, кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге арналған лицензияны алу арқылы, осы Кодексте көзделген жер қойнауын пайдаланудың лицензиялық режиміне көшуге (жер қойнауын пайдалану құқығын қайта ресімдеуге) құқылы. Бұл ретте, егер пайдалы қатты қазбаларды барлаудың қалыптастырылатын учаскесінің немесе өндірудің қалыптастырылатын учаскесінің шекараларында орналасқан келісімшарттық аумақтары бар пайдалы қатты қазбаларды барлауға және кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға арналған келісімшарттар бойынша не пайдалы қатты қазбаларды өндіруге және кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге арналған келісімшарттар бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын иеленуші сол бір тұлға болып табылса, жер қойнауын пайдаланудың лицензиялық режиміне ауысу (жер қойнауын пайдалану құқығын қайта ресімдеу) тиісінше пайдалы қатты қазбаларды барлауға немесе пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған бір лицензия беру арқылы пайдалы қатты қазбаларды барлауға және кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға арналған екі келісімшарт бойынша не пайдалы қатты қазбаларды өндіруге және кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге арналған екі келісімшарт бойынша бір мезгілде жүзеге асырылады.  

Пайдалы қатты қазбалар бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар бойынша құзыретті орган комиссия құрады. Комиссияның ережесі мен құрамын құзыретті орган айқындайды. Комиссияның құрамына бюджеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органның, бюджеттің атқарылуы жөніндегі орталық уәкілетті органның, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның және Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің өкілдері де кіреді.  

Кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге арналған келісімшарттар бойынша облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың тиісті жергілікті атқарушы органы комиссия құрады. Комиссияның ережесі мен құрамын жергілікті атқарушы орган айқындайды. Комиссияның құрамына бюджеттің атқарылуы жөніндегі жергілікті уәкілетті органның, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның аумақтық органының және Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің аумақтық органының өкілдері де кіреді.  

Осы тармаққа сәйкес жер қойнауын пайдаланудың лицензиялық режиміне көшу тәртібін, оның ішінде комиссия жұмысының тәртібін құзыретті орган айқындайды. 

Лицензия осы Кодекске сәйкес айқындалатын мерзімге беріледі. Бұл мерзім орнына лицензия берілетін жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың мерзімінен, ал жер қойнауын пайдалану құқығы пайдалы қатты қазбалар және кең таралған пайдалы қазбалар жөніндегі келісімшарттар бойынша бір мезгілде қайта ресімделген жағдайда – пайдалы қатты қазбалар бойынша келісімшарттың мерзімінен аспауға тиіс. Бұл ретте осы Кодекстің 211-бабы 2-тармағы бірінші бөлігінің мақсаттары үшін жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың (келісімшарттардың) орнына берілген пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензияның мерзімі қатарынан жиырма бес жылға дейінгі кезеңге ұзартылуы мүмкін.  

Осы Кодекстің 191, 208 және 233-баптарында көзделген міндеттемелерден басқа, жер қойнауын пайдалануға берілген лицензияда жер қойнауын пайдаланушының қосымша міндеттемелері және лицензияны қайтарып алу немесе көрсетілген міндеттемелерді бұзғаны үшін тұрақсыздық айыбын төлеу негіздері қамтылуы мүмкін. 

Жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың қолданысы жер қойнауын пайдалануға арналған тиісті лицензия берілген күннен бастап тоқтатылады.  

Осы тармаққа сәйкес жер қойнауын пайдалануға арналған лицензия берілген жағдайда, осы Кодекстің 25-бабы 1-тармағы 2), 4) тармақшаларының және 40-бабы 2-тармағы 1) тармақшасының ережелері көрсетілген лицензияға қолданылмайды. 

Осы тармаққа сәйкес жер қойнауын пайдалану құқығын қайта ресімдеу келісімшарт негізінде туындаған жер қойнауын пайдалану құқығын тоқтатпайды, сондай-ақ қайта ресімдеу кезінде болатын жер қойнауын пайдалану құқығына ауыртпалықтарды тоқтатуға алып келмейді.  

26. Осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар бойынша Қазақстан Республикасының азаматтары болып табылатын жұмыскерлерді оқытуға, біліктілігін арттыруға және қайта даярлауға жұмсалатын шығыстар бойынша келісімшарттық міндеттемелердің, сондай-ақ ғылыми-зерттеу, ғылыми-техникалық және (немесе) тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды қаржыландыру бойынша міндеттемелердің орындалуы жөніндегі есептер міндеттемелердің тиісті түрлері үшін осы Кодексте белгіленген тәртіппен және мерзімдерде ұсынылады.  

27. Осы Кодекс қолданысқа енгізілген күннен бастап бес жыл ішінде пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензия бойынша құрамында отыз пайыздан астам металл (металдар) бар кендік пайдалы қатты қазбаларды өндіруді жүзеге асыратын жер қойнауын пайдаланушылар Қазақстан Республикасының аумағында күнтізбелік жылдағы өндірудің жалпы мөлшерінің жартысынан кем емес көлемде оларды қайта өңдеуді жүзеге асыруға міндетті деп белгіленсін.  

Технологиялық себептер бойынша, өндірістік қуаттың болмауы, жеткіліксіз болуы немесе экономикалық тұрғыдан орынсыз болу себептері бойынша көзделген мөлшерде көрсетілген пайдалы қатты қазбаларды қайта өңдеуді жүзеге асыру мүмкін болмаған жағдайда, жер қойнауын пайдаланушылар оларды Қазақстан Республикасының аумағынан шығаруға құқылы. 

28. Осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған (берілген) көмірсутектерді барлауға және (немесе) өндіруге арналған келісімшарттар (лицензиялар) бойынша блоктардан тұратын жер қойнауы учаскелеріне, егер осындай келісімшарттардың талаптарында өзгеше көзделмесе, Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1995 жылғы 16 қарашадағы "Геологиялық зерделеу мен игеруге әзiрленген Блоктар мен көмiрсутектерi кен орындарының картасын бекiту туралы" № 1552 және 1996 жылғы 10 желтоқсандағы "Каспий теңiзiнiң қазақстандық секторында көмiрсутектерiн геологиялық зерделеу мен игеруге арналған блоктар картасын бекiту туралы" № 1514 қаулыларына сәйкес белгіленген блоктардың координаттары және сәйкестендіру көрсеткіштері қолданылады.  

29. 2015 жылғы 1 қаңтарға дейін жасалған жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар бойынша жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде пайдаланылатын тауарларды, жұмыстарды және көрсетілетін қызметтерді сатып алудың осы Кодекске сәйкес бекітілген тәртібіне сәйкес тауарларды сатып алу жүзеге асырылған кезде конкурсты ұйымдастырушы жеңімпазды айқындау процесінде конкурсқа қатысушылардың – қазақстандық тауар өндірушілердің конкурстық өтінімінің бағасын жиырма пайызға шартты түрде азайтады. 

Осы тармақтың ережесі қайсысы ерте басталатынына қарай, көрсетілген келісімшарттардың қолданылу мерзімі аяқталғанға дейін немесе 2021 жылғы 1 қаңтарға дейін қолданылады. Осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар бойынша жер қойнауын пайдаланушылардың Қазақстан Республикасының азаматтарын оқыту бойынша келісімшарттық міндеттемелерін есептеу көмірсутектер саласындағы уәкілетті орган бекітетін әдістемеге сәйкес жүзеге асырылады. 

30. Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен, өнімді бөлу туралы келісім (келісімшарт) шеңберінде не Қазақстан Республикасының Президенті бекіткен, жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт шеңберінде өз қызметін жүзеге асыратын жер қойнауын пайдаланушылардың және олардың мердігерлерінің тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алу тәртібі осындай келісімдерге (келісімшарттарға) сәйкес белгіленген рәсімдермен айқындалады. Бұл ретте мұндай тәртіп мыналарды қамтамасыз етуге тиіс: 

1) тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің жергілікті өнім берушілерінің бекітілген даму бағдарламаларының орындалуы; 

2) тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің барлық әлеуетті өнім берушілеріне тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алуға конкурсқа қатысу үшін толық және әділетті мүмкіндіктердің берілуі; 

3) тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің әлеуетті өнім берушілерін алдын ала іріктеудің объективті өлшемшарттарының қолданылуы. 

31. Осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған, көмірсутектер мен уран өндіру бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар бойынша жер қойнауын пайдаланушылар мен олардың мердігерлерінің Қазақстан Республикасының аумағынан тыс жерде өткізілген конкурстың нәтижелері бойынша, көмірсутектерді барлау және (немесе) өндіру және уран өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде пайдаланылатын немесе көмірсутектерді барлау және (немесе) өндіру және уран өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде пайдаланылатын тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алудың белгіленген тәртібін немесе Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен, өнімді бөлу туралы келісімдердің (келісімшарттардың) шеңберінде не Қазақстан Республикасының Президенті бекіткен, жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың шеңберінде белгіленген рәсімдерді бұзып сатып алынған тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алу бойынша шығыстары тиісті жер қойнауын пайдаланушының келісімшарттық міндеттемелерін орындауы ретінде құзыретті орган есепке алатын шығыстардан алып тасталады. Осы тармақта көзделген ереже Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен, өнімді бөлу туралы келісімнің (келісімшарттың) шеңберінде не Қазақстан Республикасының Президенті бекіткен, жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың шеңберінде өз қызметін жүзеге асыратын жер қойнауын пайдаланушыларға және олардың мердігерлеріне де қолданылады. 

32. Осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар шеңберінде көмірсутектерді барлау жөніндегі қызметті жүзеге асыратын жер қойнауын пайдаланушылардың мынадай шарттар бір мезгілде сақталған:  

1) жер қойнауын пайдаланушының осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған жер қойнауын пайдалануға арналған қолданыстағы келісімшарт бойынша құзыретті органның хабарламасында көрсетілген жойылмаған бұзушылықтары болмаған; 

2) жер қойнауын пайдаланушы осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған жер қойнауын пайдалануға арналған қолданыстағы келісімшарт бойынша Қазақстан Республикасының салық заңнамасының талаптарына сәйкес қол қою бонусын толық көлемде төлеген; 

3) осы Кодекстің талаптарына сәйкес жер қойнауын пайдаланушы осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген сараптамалардың оң қорытындыларын алған барлау жұмыстарының жобасын бекіткен; 

4) құзыретті орган бекітетін көмірсутектерді барлау мен өндіруге арналған үлгілік келісімшартқа сәйкес келетін жаңа редакциядағы көмірсутектерді барлау мен өндіруге арналған келісімшартты жасасу туралы өтінішті жер қойнауын пайдаланушы мынадай шарттар бір мезгілде сақталған кезде: 

осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған, шеңберінде жер қойнауын пайдаланушы көмірсутектерді барлау жөніндегі қызметті жүзеге асыратын жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың қолданылу мерзімі өткенге дейін; 

осы Кодекс қолданысқа енгізілген күннен бастап он сегіз ай ішінде берген кезде құзыретті орган бекітетін көмірсутектерді барлау мен өндіруге арналған үлгілік келісімшартқа сәйкес әзірленген жаңа редакциядағы көмірсутектерді барлау мен өндіруге арналған келісімшартты жасасу арқылы осы Кодексте көзделген жер қойнауын пайдалану шарттарына өтуге құқығы бар. 

Құзыретті орган бекітетін көмірсутектерді барлау мен өндіруге арналған үлгілік келісімшартқа сәйкес келетін жаңа редакциядағы барлау мен өндіруге арналған келісімшартты жасасу туралы өтініште мыналар қамтылуға тиіс: 

1) жер қойнауын пайдаланушының тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе), атауы; 

2) шеңберінде жер қойнауын пайдаланушы көмірсутектерді барлау жөніндегі қызметті жүзеге асыратын жер қойнауын пайдалануға арналған қолданыстағы келісімшарттың тіркеу нөмірі мен күні; 

3) шеңберінде жер қойнауын пайдаланушы көмірсутектерді барлау жөніндегі қызметті жүзеге асыратын жер қойнауын пайдалануға арналған қолданыстағы келісімшарт бойынша геологиялық бөлуге сәйкес жер қойнауы учаскесіне сәйкес келуге тиіс барлау учаскесіне нұсқау.  

Өтінішке қосымша мыналар қоса беріледі: 

1) құзыретті орган бекітетін көмірсутектерді барлау мен өндіруге арналған үлгілік келісімшартқа сәйкес келетін, жер қойнауын пайдаланушы қол қойған көмірсутектерді барлау мен өндіруге арналған келісімшарт; 

2) көмірсутектерді барлау мен өндіруге арналған келісімшартқа оның ажырамас бөлігі ретінде қоса берілетін, барлау кезеңіндегі жұмыстардың көлемдерін, сипаттамасын және орындалу мерзімдерін қамтитын және шеңберінде жер қойнауын пайдаланушы көмірсутектерді барлау жөніндегі қызметті жүзеге асыратын жер қойнауын пайдалануға арналған қолданыстағы келісімшарт бойынша жұмыс бағдарламасында көзделген, жұмыстардың көлемдері мен түрлері бойынша талаптарға сәйкес келетін жұмыстар бағдарламасы; 

3) жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген сараптамалардың оң қорытындыларын алған барлау жұмыстарының жобасы.  

Бұл ретте мұндай келісімшартта осы Кодекстің 116-бабы 1-тармағының бірінші бөлігінде көзделген ережелерге сәйкес, құзыретті орган бекітетін үлгілік келісімшартқа сәйкес әзірленген жаңа редакциядағы барлау мен өндіруге арналған келісімшартты жасасу туралы өтініш берілген күнге, шеңберінде жер қойнауын пайдаланушы көмірсутектерді барлау жөніндегі қызметті жүзеге асыратын жер қойнауын пайдалануға арналған қолданыстағы келісімшарттың нақты қолданылу мерзіміне азайтылған барлау кезеңі бекітіліп беріледі.  

Шеңберінде жер қойнауын пайдаланушы көмірсутектерді барлау жөніндегі қызметті жүзеге асыратын жер қойнауын пайдалануға арналған қолданыстағы келісімшартта көзделген инвестициялық міндеттемелер (болған кезде), оқыту, ғылым және өңірлерді әлеуметтік-экономикалық дамыту саласындағы міндеттемелерді қоспағанда, құзыретті орган бекітетін көмірсутектерді барлау мен өндіруге арналған үлгілік келісімшартқа сәйкес келетін көмірсутектерді барлау мен өндіруге арналған келісімшартқа толық көлемде кіреді.  

Өтініш құзыретті органға келіп түскен күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде қаралуға жатады.  

Өтінішті қарау нәтижелері бойынша құзыретті орган көмірсутектерді барлау мен өндіруге арналған келісімшартты жасасу туралы шешім қабылдайды немесе оны жасасудан бас тартады. 

Құзыретті орган: 

1) өтініш осы тармақта белгіленген талаптарға сәйкес келмеген; 

2) жер қойнауын пайдаланушы осы тармақта көзделген талаптарды сақтамаған жағдайларда, көмірсутектерді барлау мен өндіруге арналған келісімшартты жасасудан бас тартады.  

Құзыретті органның бас тартуы жер қойнауын пайдаланушыны жер қойнауын пайдалануға арналған қолданыстағы келісімшарттың қолданылу мерзімі ішінде және осы тармақта көзделген өзге де талаптарды сақтай отырып, қайта өтініш беру құқығынан айырмайды.  

Құзыретті орган бекітетін көмірсутектерді барлау мен өндіруге арналған үлгілік келісімшартқа сәйкес келетін көмірсутектерді барлау мен өндіруге арналған келісімшартты жасасу шеңберінде жер қойнауын пайдаланушы көмірсутектерді барлау жөніндегі қызметті жүзеге асыратын жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың қолданылу кезеңінде жол берілген Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзушылығы үшін жер қойнауын пайдаланушыны жауаптылықтан босатуға негіз болып табылмайды.  

Барлау кезеңін ұзартудың және осы тармаққа сәйкес жасалған көмірсутектерді барлау мен өндіруге арналған келісімшарт бойынша қызметті жүзеге асырудың кейінгі шарттары осы Кодекстің ережелеріне сәйкес айқындалады. 

33. Осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар шеңберінде көмірсутектерді барлау жөніндегі қызметті жүзеге асыратын жер қойнауын пайдаланушылардың мынадай шарттар бір мезгілде сақталған: 

1) барлау кезеңін ұзарту туралы өтінішті осы Кодекс қолданысқа енгізілген күннен бастап он сегіз ай ішінде берген; 

2) жер қойнауын пайдаланушының осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған жер қойнауын пайдалануға арналған қолданыстағы келісімшарт бойынша құзыретті органның хабарламасында көрсетілген жойылмаған бұзушылықтары болмаған; 

3) өтініш осы Кодекстің 117-бабының 4 – 11-тармақтарында көзделген тәртіппен берілген және қаралған; 

4) осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт шеңберінде сынамалап пайдалану жүргізілген жағдайда, оның ұзақтығы өтініш берілген кезге үш жылдан аспаған; 

5) өтінішке жер қойнауын пайдаланушы тарапынан қол қойылған, құзыретті орган бекітетін көмірсутектерді барлау мен өндіруге арналған үлгілік келісімшартқа сәйкес келетін жаңа редакциядағы көмірсутектерді барлау мен өндіруге арналған келісімшарт қосымша қоса берген кезде, осы Кодекстің 117-бабының 2 және 3-тармақтарында көзделген негіздер бойынша және барлау кезеңінің жалпы ұзақтығы бойынша талаптарды сақтамай барлау кезеңін бір рет ұзартуға құқығы бар. 

Бұл ретте мұндай келісімшартта сұралып отырған ұзарту мерзіміне сәйкес келетін, бірақ үш жылдан аспайтын барлау кезеңі бекітіліп беріледі.  

Осы Кодекстің 117-бабының 2-тармағында көзделген негіз бойынша жасалған келісімшарт бойынша барлау кезеңін осы тармақтың бірінші бөлігіне сәйкес кейіннен ұзартуға осы Кодекстің 117-бабының 3-тармағында көзделген негіздер бойынша ғана жол беріледі.  

Осы Кодекстің 117-бабының 3-тармағында көзделген негіз бойынша жасалған келісімшарт бойынша барлау кезеңін осы тармақтың бірінші бөлігіне сәйкес кейіннен ұзартуға тыйым салынады.  

Құзыретті орган бекітетін көмірсутектерді барлау мен өндіруге арналған үлгілік келісімшартқа сәйкес келетін көмірсутектерді барлау мен өндіруге арналған келісімшартты жасасу шеңберінде жер қойнауын пайдаланушы көмірсутектерді барлау жөніндегі қызметті жүзеге асыратын жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың қолданылу кезеңінде жол берілген Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзушылығы үшін жер қойнауын пайдаланушыны жауаптылықтан босатуға негіз болып табылмайды. 

33-1. Осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған және осы баптың 32 немесе 33-тармағына сәйкес осы Кодексте көзделген жер қойнауын пайдалану шарттарына өткен жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар бойынша жер қойнауы учаскесін азайтуға осы Кодекстің 114-бабының 1-тармағы 2) тармақшасының талаптары сақталмай жол беріледі. 

Жер қойнауы учаскесін осындай азайту кезінде бір мезгілде мынадай шарттар сақталған кезде: 

жер қойнауын пайдаланушы қайтарылатын жер қойнауы учаскесінде сейсмикалық барлау жұмыстарын жүргізсе; 

жер қойнауын пайдаланушы жер қойнауы учаскесін азайту және қайтарылатын жер қойнауы учаскесінде бұрғылау үшін құрылымдардың болмауы көзделетін, осы Кодекс пен Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген сараптамалардың оң қорытындыларын алған барлау жұмыстарының жобасына толықтыруды бекітсе, қайтарылатын жер қойнауы учаскесіне байланысты жұмыс түрлері мен көлемдері бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартта белгіленген жұмыстардың бағдарламасын өзгертуге жол беріледі. 

Бұл жағдайда жер қойнауы учаскесін азайту туралы өтінішке жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және осы Кодекс пен Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген сараптамалардың оң қорытындыларын алған, жер қойнауы учаскесін азайтуға байланысты барлау жұмыстарының жобасына толықтыру да қоса беріледі. 

34. Осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар (бастапқы келісімшарт) бойынша көмірсутектерді барлау жөніндегі қызметті жүзеге асыратын не жүзеге асырған жер қойнауын пайдаланушылардың мынадай шарттар бір мезгілде сақталған:  

1) жер қойнауын пайдаланушының осы баптың 32 және 33-тармақтарының ережелеріне сәйкес жаңа редакциядағы көмірсутектерді барлау мен өндіруге арналған келісімшартты жасасу арқылы осы Кодексте көзделген жер қойнауын пайдалану шарттарына өтпеген; 

2) осы Кодекстің талаптарына сәйкес бастапқы келісімшарт шеңберінде жер қойнауын пайдаланушы жер қойнауының мемлекеттік сараптамасының оң қорытындысын алған кен орнының қорларын есептеу бойынша есепті жасаған және бекіткен; 

3) жер қойнауын пайдаланушының құзыретті органның хабарламасында көрсетілген, бастапқы келісімшарт бойынша міндеттемелерді жойылмаған бұзушылықтары болмаған кезде, өтініш негізінде, құзыретті орган бекітетін көмірсутектерді өндіруге арналған үлгілік келісімшартқа сәйкес келетін көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшартты жасасуға құқығы бар. 

Егер бастапқы келісімшарт бойынша жер қойнауын пайдаланушы көмірсутектердің екі немесе одан көп кен орнын ашқан болса, онда жер қойнауын пайдаланушы көмірсутектерді өндіруге арналған бір келісімшарт не әрбір кен орны бойынша жекелеген келісімшарттар жасасуға құқылы.  

Осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген жағдайда көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшарт дайындық кезеңіне жасалады, оның ұзақтығын жер қойнауын пайдаланушы өтініште айқындайды, бірақ үш жылдан аспайды. 

Егер есептеу бойынша есебі осы Кодексте көзделген жер қойнауы мемлекеттік сараптамасының оң қорытындысын алған көмірсутектер кен орнының бастапқы геологиялық қорлары бір жүз миллион тонна мұнай немесе елу миллиард текше метр табиғи газ мәнінен асатын болса, мұндай кен орнына қатысты өндіруге арналған келісімшарттың ережелері осы Кодекстің 119-бабының 7-тармағында көрсетілген міндеттемелердің бірін қамтуға тиіс.  

Көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшартты жасасу туралы өтінішті жер қойнауын пайдаланушы құзыретті органға қолданылу мерзімі ішінде не бастапқы келісімшарттың қолданылуы тоқтатылғаннан кейін он екі ай ішінде береді.  

Құзыретті орган осы тармақтың бесінші бөлігінде көрсетілген мерзім ішінде, сондай-ақ өтінішті қарау және осы тармақтың тоғызыншы – он алтыншы бөліктерінде көзделген әрекеттерді жүзеге асыру кезеңінде мұндай жер қойнауы учаскесі бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын өзге тұлғаларға беруге құқылы емес.  

Көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшартты жасау туралы өтініште мыналар қамтылуға тиіс: 

1) жер қойнауын пайдаланушының тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе), атауы; 

2) бастапқы келісімшартты тіркеу нөмірі мен күні; 

3) өндіру учаскесіне нұсқау; 

4) үш жылдан аспайтын дайындық кезеңінің ұзақтығы. 

Өтінішке қосымша мыналар қоса беріледі: 

1) осы тармақтың төртінші бөлігінде көзделген жағдайларды қоспағанда, құзыретті орган бекітетін көмірсутектерді өндіруге арналған үлгілік келісімшартқа сәйкес келетін, жер қойнауын пайдаланушы қол қойған көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшарт; 

2) жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және жер қойнауы мемлекеттік сараптамасының оң қорытындысын алған қорларды есептеу бойынша есеп.  

Өтініш құзыретті органға келіп түскен күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде қаралуға жатады. Өтінішті қарау нәтижелері бойынша құзыретті орган мынадай шешімдердің бірін қабылдайды: 

1) осы тармақтың төртінші бөлігінде көзделген жағдайларды қоспағанда, көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшартты жасасу туралы шешім; 

2) осы тармақтың төртінші бөлігінде көзделген жағдайда, осы тармақта көзделген мерзімдерде және тәртіппен жер қойнауын пайдаланушымен келіссөздер жүргізу туралы шешім; 

3) көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшартты жасасудан бас тарту туралы шешім. 

Құзыретті орган өтініш осы тармақта белгіленген талаптарға сәйкес келмеген жағдайда көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшартты жасасудан бас тартады. 

Құзыретті органның бас тартуы жер қойнауын пайдаланушыны осы тармақтың бесінші бөлігінде көрсетілген мерзім ішінде қайта өтініш беру құқығынан айырмайды.  

Осы тармақтың тоғызыншы бөлігінің 1) тармақшасында көзделген жағдайда, құзыретті орган мұндай шешім қабылданған күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде өтініш иесімен осы тармақтың үшінші бөлігіне сәйкес айқындалған мерзімге көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшартты жасасады және оның қол қойылған бір данасын өтініш иесіне жібереді.  

Осы тармақтың тоғызыншы бөлігінің 2) тармақшасында көзделген жағдайда, құзыретті орган мұндай шешім қабылданған күннен бастап жиырма төрт ай ішінде жер қойнауын пайдаланушымен осы Кодекстің 119-бабының 7-тармағында көзделген міндеттеменің шарттарын және орындалу тәртібін айқындау бойынша келіссөздер жүргізеді.  

Келіссөздер нәтижелері бойынша құзыретті орган бес жұмыс күні ішінде мынадай шешімдердің бірін қабылдайды және бұл туралы жер қойнауын пайдаланушыны хабардар етеді: 

1) көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшартты жасасу туралы; 

2) оны жасасудан бас тарту туралы.  

Осы тармақтың он төртінші бөлігінің 1) тармақшасында көзделген жағдайда, жер қойнауын пайдаланушы хабарламаны алған күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде құзыретті органға өз тарапынан қол қойылған, осы Кодекстің 119-бабының 7-тармағында көзделген міндеттеменің шарттарын және орындалу тәртібін айқындайтын көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшартты жібереді. 

Құзыретті орган көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшартты алған күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде осындай келісімшартты жасасады және оның қол қойылған бір данасын жер қойнауын пайдаланушыға жібереді.  

Осы тармақтың он төртінші бөлігінің 2) тармақшасында көзделген жағдайда, бұрынғы жер қойнауын пайдаланушы кен орындарын табуға және бағалауға жұмсалған шығындарын өтетуге құқығы бар.  

Мұндай өтеуді жаңа жер қойнауын пайдаланушы мемлекеттік статистика саласындағы уәкілетті органның ресми статистикалық ақпараты негізінде айқындалатын инфляцияны ескере отырып, тиісті шығындардың толық сомасының біржолғы төлемі тәртібімен жүзеге асырады.  

Мұндай шығындарды өтеу мерзімін құзыретті орган белгілейді және жаңа жер қойнауын пайдаланушымен келісімшарт жасалған күннен бастап он екі айдан аспауға тиіс. 

Жаңа жер қойнауын пайдаланушы өзі өтейтін шығындардың аудитін жүргізуге құқылы. Жаңа және бұрынғы жер қойнауын пайдаланушылар арасында өтелетін шығындар мөлшері туралы дау болған жағдайда, мұндай дау сот тәртібімен шешілуге жатады. 

35. Осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар (қолданыстағы келісімшарт) бойынша көмірсутектерді өндіру жөніндегі қызметті жүзеге асыратын жер қойнауын пайдаланушылардың мынадай шарттар бір мезгілде сақталған: 

1) осы Кодекстің талаптарына сәйкес жер қойнауын пайдаланушы осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген сараптамалардың оң қорытындыларын алған кен орнын әзірлеу жобасын бекіткен; 

2) көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшарт бойынша өндіру кезеңі кен орнын әзірлеу жобасы негізінде айқындалған, бірақ бұл өтініш беру кезінде қалған жер қойнауын пайдалануға арналған қолданыстағы келісімшарттың мерзімінен аспаған; 

3) қолданыстағы келісімшартта көзделген инвестициялық міндеттемелер (олар болған кезде) көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшартқа толық көлемде қосылған; 

4) өтініш беру кезінде жер қойнауын пайдаланушының құзыретті органның хабарламасында көрсетілген, жер қойнауын пайдалануға арналған қолданыстағы келісімшарт бойынша міндеттемелерді жойылмаған бұзушылықтары болмаған кезде, өтініші негізінде құзыретті орган бекітетін көмірсутектерді өндіруге арналған үлгілік келісімшартқа сәйкес келетін жаңа редакциядағы көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшартты жасасу арқылы осы Кодексте көзделген жер қойнауын пайдалану шарттарына өтуге құқығы бар.  

Егер жер қойнауын пайдалануға арналған қолданыстағы келісімшартта көмірсутектердің екі немесе одан көп кен орны бекітіліп берілсе, онда жер қойнауын пайдаланушы көмірсутектерді өндіруге арналған бір келісімшарт жасасуға құқылы.  

Көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшартты жасасу туралы өтініште мыналар қамтылуға тиіс: 

1) жер қойнауын пайдаланушының тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе), атауы; 

2) жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартты тіркеу нөмірі мен күні. 

Өтінішке қосымша мыналар қоса беріледі: 

1) құзыретті орган бекітетін көмірсутектерді өндіруге арналған үлгілік келісімшартқа сәйкес келетін және осы тармақтың бірінші бөлігінде көзделген ережелер ескерілетін, жер қойнауын пайдаланушы қол қойған көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшарт;  

2) жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және осы Кодекс пен Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген сараптамалардың оң қорытындыларын алған кен орнын әзірлеу жобасы.  

Өтініш құзыретті органға келіп түскен күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде қаралуға жатады.  

Өтінішті қарау нәтижелері бойынша құзыретті орган көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшартты жасасу туралы шешім қабылдайды немесе оны жасасудан бас тартады.  

Құзыретті орган: 

1) өтініш осы тармақта белгіленген талаптарға сәйкес келмеген; 

2) осы тармақтың бірінші бөлігінде көзделген талаптар сақталмаған жағдайларда, көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшартты жасасудан бас тартады.  

Құзыретті органның бас тартуы жер қойнауын пайдаланушыны жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың қолданылу мерзімі ішінде қайта өтініш беру құқығынан айырмайды.  

Көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшартты жасасу туралы шешім қабылданған жағдайда, құзыретті орган жиырма жұмыс күні ішінде осындай келісімшартты жасасады және өтініш иесіне оның қол қойылған бір данасын жібереді. 

Құзыретті орган бекітетін көмірсутектерді өндіруге арналған үлгілік келісімшартқа сәйкес келетін көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшартты жасасу шеңберінде жер қойнауын пайдаланушы көмірсутектерді өндіру жөніндегі қызметті жүзеге асыратын жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың қолданылу кезеңінде жол берілген Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзушылығы үшін жер қойнауын пайдаланушыны жауаптылықтан босатуға негіз болып табылмайды. 

Осы тармаққа сәйкес жаңа редакцияда көмірсутектер өндіруге арналған келісімшарт жасасқан жер қойнауын пайдаланушылар осындай келісімшарт бойынша жер қойнауы учаскесін (учаскелерін) бөлуді жүргізуге құқылы емес. 

36. "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" Қазақстан Республикасы Заңының талаптарына сәйкес өткізілген, қорытындысы осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен шығарылған көмірсутектерді барлауға немесе өндіруге жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған конкурстың жеңімпаздары болып табылатын тұлғалардың (конкурс жеңімпазының) мынадай шарттар бір мезгілде сақталған: 

1) конкурс жеңімпазымен "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген тәртіппен және шарттарда жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт жасалмаған; 

2) конкурс жеңімпазының Қазақстан Республикасы салық заңнамасының талаптарына сәйкес қол қою бонусын толық көлемде төлеген; 

3) көмірсутектерді барлау мен өндіруге немесе өндіруге арналған келісімшартты жасасу туралы өтініш осы Кодекс қолданысқа енгізілген күннен бастап он екі ай ішінде берілген кезде, құзыретті орган бекітетін үлгілік келісімшартқа сәйкес әзірленген көмірсутектерді барлау мен өндіруге немесе өндіруге арналған келісімшартты жасасуға құқығы бар. 

Конкурс жеңімпазы осы тармаққа сәйкес құзыретті органға жіберетін көмірсутектерді барлау мен өндіруге немесе өндіруге арналған келісімшартты жасасу туралы өтініште мыналар қамтылуға тиіс:  

1) көмірсутектерді барлауға немесе өндіруге жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған конкурстың жеңімпазы болып табылатын тұлғаның атауы; 

2) осы тармақта көзделген шарттардың сақталғанын растайтын мәліметтер мен құжаттар;  

3) осы Кодекстің 96-бабының 2 – 4-тармақтарында көзделген мәліметтер мен құжаттар.  

Өтінішке мыналар қоса берілуге тиіс: 

1) құзыретті орган бекітетін үлгілік келісімшартқа сәйкес және осы тармақта көзделген талаптар ескеріле отырып әзірленген, конкурс жеңімпазы қол қойған көмірсутектерді барлау мен өндіруге арналған келісімшарт; 

2) "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" Қазақстан Республикасы Заңының талаптарына сәйкес әзірленген және келісілген іздестіру жұмыстарының жобасы негізінде немесе тендерге қатысу үшін конкурстық ұсыныста немесе акуционға қатысу үшін өтінімде белгіленген, барлау кезеңіндегі жұмыстардың көлемдері, сипаттамасы және орындалу мерзімдері бойынша шарттар негізінде жасалған, барлау кезеңіндегі жұмыстардың көлемдерін, сипаттамасын және орындалу мерзімдерін қамтитын жұмыстар бағдарламасы.  

Осы тармақтың мақсаттары үшін: 

1) құзыретті орган бекітетін үлгілік келісімшартқа сәйкес келетін көмірсутектерді барлау мен өндіруге арналған келісімшартты жасасу кезінде: 

барлау учаскесі осы Кодекстің талаптарына сәйкес айқындалады және "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес өткізілген, көмірсутектерді барлауға жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған конкурстың шарттарында көрсетілген жер қойнауы учаскесінің көлемінен аспайды; 

осы тармаққа сәйкес жасалған көмірсутектерді барлау мен өндіруге арналған келісімшарт бойынша барлау жұмыстарының жобасын әзірлеу және оның сараптамасы осы Кодекске сәйкес жүзеге асырылады; 

2) құзыретті орган бекітетін үлгі келісімшартқа сәйкес келетін көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшартты жасау кезінде: 

өндіру учаскесі осы Кодекстің талаптарына сәйкес айқындалады және "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес өткізілген көмірсутектерді өндіруге жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған конкурстың шарттарында көрсетілген жер қойнауы учаскесінің көлемінен аспайды; 

көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшартта конкурс жеңімпазы осы тармақта көзделген ерекшеліктерді ескере отырып, осы Кодексте көзделген ережелерге сәйкес (оның ішінде жобалау құжаттарын әзірлеу және олардың сараптамасы бөлігінде, сондай-ақ инвестициялық міндеттемелер және өзге де мәселелер бөлігінде) дайындық кезеңін не өндіру кезеңін бекітіп беруге бастама жасауға құқылы;  

3) осы тармаққа сәйкес жасалған көмірсутектерді барлау мен өндіруге арналған келісімшартта тендерге қатысу үшін конкурстық ұсынысына немесе аукционға қатысу үшін өтініміне сәйкес конкурс жеңімпазы өзіне қабылдаған, келісімшарт бойынша жұмыстарды орындау үшін қажетті кадрлардағы, жұмыстардағы, көрсетілетін қызметтердегі елішілік құндылыққа қатысты міндеттемелерге сәйкес келетін міндеттемелер көзделуге тиіс; 

4) осы тармаққа сәйкес жасалған көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшартта тендерге қатысу үшін конкурстық ұсынысына немесе аукционға қатысу үшін өтініміне сәйкес конкурс жеңімпазы өзіне қабылдаған, өңірді әлеуметтік-экономикалық дамытуға және оның инфрақұрылымын дамытуға арналған шығыстар мөлшеріне; келісімшарт бойынша жұмыстарды орындау үшін қажетті кадрлардағы, тауарлардағы және көрсетілетін қызметтердегі елішілік құндылық үлестеріне; келісімшарт бойынша жұмыстарды орындау үшін қажетті қазақстандық кадрларды оқыту, Қазақстан Республикасының аумағында ғылыми-зерттеу, ғылыми-техникалық және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарға арналған шығыстар мөлшеріне қатысты міндеттемелерге сәйкес келетін міндеттемелер көзделуге тиіс.  

Өтініш осы Кодексте көмірсутектерді барлау мен өндіруге немесе өндіруге арналған келісімшартты жасасу туралы өтініштерді қарау үшін белгіленген мерзімдерде қаралуға жатады.  

Құзыретті орган: 

1) өтініш осы тармақта белгіленген талаптарға сәйкес келмеген; 

2) осы тармақта көзделген талаптарды конкурс жеңімпазы сақтамаған; 

3) осы Кодекстің 97-бабы 3-тармағының 2) – 6), 8) және 9) тармақшаларында көзделген жағдайларда көмірсутектерді барлау мен өндіруге арналған келісімшартты жасасудан бас тарту туралы шешім қабылдайды.  

Құзыретті органның бас тартуы конкурс жеңімпазын осы тармақта көзделген мерзімдер ішінде және өзге де талаптарды сақтай отырып, қайта өтініш беру құқығынан айырмайды. 

37. "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" Қазақстан Республикасы Заңының талаптарына сәйкес өткізілген, көмірсутектерді барлауға жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған конкурстың жеңімпазымен құзыретті орган бекітетін, үлгілік келісімшартқа сәйкес келетін көмірсутектерді барлау мен өндіруге немесе өндіруге арналған келісімшартты жасасу тәртібі мен шарттарына қатысты осы баптың 36-тармағында көзделген ережелер (осы баптың 36-тармағы екінші бөлігінің 3) тармақшасын және алтыншы бөлігінің 3) тармақшасын қоспағанда) "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" Қазақстан Республикасы Заңының ережелеріне сәйкес тікелей келіссөздер хаттамасына қол қойылған жағдайда, көмірсутектер саласындағы ұлттық компаниямен көмірсутектерді барлау мен өндіруге немесе өндіруге арналған келісімшарттарды жасасуға да қолданылады.  

Бұл ретте жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу шарттары тікелей келіссөздер хаттамасының негізінде айқындалады.  

38. Осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған халықаралық шарттарға сәйкес құзыретті орган осындай халықаралық шарттарда аталған тұлғаларға тікелей келіссөздер негізінде көмірсутектерді барлауға арналған келісімшарт бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беруі мүмкін деп белгіленсін.  

Осы тармаққа сәйкес тікелей келіссөздер негізінде көмірсутектерді барлау үшін жер қойнауы учаскесін пайдалануға алуды ниет еткен тұлға мыналарды көрсете отырып, құзыретті органға өтініш жібереді: 

1) өтініш иесінің атауы, оның орналасқан жері, заңды тұлға ретінде мемлекеттік тіркеу туралы мәліметтер (сауда тізілімінен үзінді көшірме немесе өтініш иесі шет мемлекеттің заңнамасы бойынша заңды тұлға болып табылатынын куәландыратын басқа да заңдастырылған құжат), басшы туралы мәліметтер, өтініш иесін тікелей немесе жанама түрде бақылайтын жеке, заңды тұлғалар, мемлекеттер және халықаралық ұйымдар туралы мәліметтер; 

2) өтініш иесінің соңғы үш жылда өз қызметін жүзеге асырған мемлекеттердің тізімін қоса алғанда, өтініш иесінің бұрынғы қызметі туралы мәліметтер; 

3) өтініш иесі үміткер болып отырған жер қойнауы учаскесінің аумағы. 

Өтініш және оған қоса берілетін құжаттар қазақ және орыс тілдерінде жасалуға тиіс. Егер өтінішті шетелдік немесе шетелдік заңды тұлға берсе, оған қоса берілетін құжаттар өзге тілде әрбір құжатқа қазақ және орыс тілдеріндегі аудармасы міндетті түрде қоса беріліп жасалуына болады, олардың дұрыстығын нотариус куәландырады. 

Көмірсутектерді барлауға арналған келісімшарт бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беру жөніндегі тікелей келіссөздер өтініш иесінің уәкілетті өкілдері мен құзыретті органның жұмыс тобы арасында жүргізіледі.  

Тікелей келіссөздер құзыретті органға өтініш келіп түскен күннен бастап екі ай ішінде жүргізіледі. Тікелей келіссөздер жүргізу мерзімі құзыретті органның шешімі бойынша ұзартылуы мүмкін.  

Тікелей келіссөздер нәтижелері бойынша құзыретті орган көмірсутектерді барлауға арналған келісімшарт жасасу немесе оны жасасудан бас тарту туралы шешім қабылдайды.  

Көмірсутектерді барлауға арналған келісімшарт жасасу туралы шешім қабылданған жағдайда, өтініш иесі оны қабылдаған күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде тікелей келіссөздер нәтижелері бойынша оның мөлшері айқындалған қол қою бонусын төлейді және құзыретті органға: 

1) қол қою бонусының төленгенін растауды; 

2) көмірсутектерді барлауға арналған келісімшарттың жобасын; 

3) көмірсутектерді барлауға арналған келісімшарттың ажырамас бөлігі ретінде қоса берілетін, тікелей келіссөздер нәтижелері бойынша айқындалған барлау кезеңіндегі жұмыстар көлемін, сипатын және орындалу мерзімдерін қамтитын жұмыстар бағдарламасын жібереді.  

Көмірсутектерді барлауға арналған келісімшарт жобасына мынадай шарттар енгізілуге тиіс: 

1) жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялар түрлері; 

2) келісімшарттың қолданылу мерзімі; 

3) жер қойнауы учаскесінің (учаскелерінің) шекаралары; 

4) жер қойнауын пайдаланушының жұмыс бағдарламасында көзделген жер қойнауы учаскелеріндегі жұмыстар көлемі мен түрлері бойынша міндеттемелері; 

5) жер қойнауын пайдаланушының кадрлардағы елішілік құндылықтың ең төмен үлесі бойынша міндеттемелері; 

6) жер қойнауын пайдаланушының осы Кодекстің талаптарына сәйкес келетін тауарлардағы, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердегі, оның ішінде көмірсутектер саласындағы уәкілетті орган бекітетін басым тауарлар, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтер тізбесіне енгізілген тауарлар, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтер түрлері бойынша елішілік құндылық үлесі бойынша міндеттемелері; 

7) жер қойнауын пайдаланушының жер қойнауын пайдалану салдарын жою жөніндегі міндеттемелері; 

8) жер қойнауын пайдаланушының осы Кодекспен келісімшарттық міндеттемелерге жатқызылатын көмірсутектерді барлау бойынша базалық жобалау құжаттары көрсеткіштерінің бұзылуын қоса алғанда, келісімшарттық міндеттемелердің бұзылғаны үшін жауаптылығы;  

9) олардың негізінде жер қойнауы барлау жөніндегі операцияларды жүргізу үшін пайдалануға берілген өзге де шарттар.  

Көмірсутектерді барлауға арналған келісімшарт жобасы құзыретті органның сараптама жасауына және құқықтық сараптама жасауға жатады. Келісімшарт жобасының сараптамасын құзыретті орган оны алған күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде жүргізеді. 

Көмірсутектерді барлауға арналған келісімшарт жобасын құзыретті орган оны алған күннен бастап үш жұмыс күні ішінде келісімшарт ережелерінің Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкестігі тұрғысынан жүргізілетін міндетті құқықтық сараптамадан өткізу үшін жібереді. Құқықтық сараптама жиырма жұмыс күні ішінде жүргізіледі. Сараптама нәтижелері сараптамалық қорытынды түрінде ресімделеді, олар теріс немесе оң болуы мүмкін. 

Өтініш иесі келісімшарт жобасын сараптамалық қорытындыда жазылған ескертулерді жою мақсатында пысықтайды. Көрсетілген ескертулер жойылған жағдайда, мемлекеттік орган оған он жұмыс күні ішінде қайта сараптама жүргізеді. 

Өтініш иесі осы тармақта көзделген сараптамалардың оң қорытындысын алған күннен бастап он жұмыс күні ішінде өз тарапынан қол қойылған көмірсутектерді барлауға арналған келісімшартты құзыретті органға жібереді. 

Құзыретті орган келісімшартты алған күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде көмірсутектерді барлауға арналған келісімшартты жасасады және оның қол қойылған бір данасын өтініш иесіне жібереді. 

Жұмыстар бағдарламасында бастапқыда мәлімделген міндеттемелерді қысқартуды немесе алып тастауды көздейтін көмірсутектерді барлауға арналған келісімшартқа қосымша келісімдер жасасуға тыйым салынады. 

39. Осы Кодекстің күрделі жобалар және күрделі жобалар бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге арналған келісімшарттар бойынша ережелері: 

1) осы Кодекстің 120-бабына сәйкес жасалған жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттарға (жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттарға толықтыруларға); 

2) Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен өнімді бөлу туралы келісімдерге (келісімшарттарға) және Қазақстан Республикасының Президенті бекіткен жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа қолданылмайды. 

40. 2023 жылғы 1 қаңтарға дейін жасалған жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт бойынша көмірсутектерді барлау және (немесе) өндіру жөніндегі қызметті жүзеге асыратын жер қойнауын пайдаланушының бір мезгілде мынадай шарттар сақталған кезде: 

жер қойнауын пайдаланушы осы Кодекстің 36-бабы 1-2-тармағының 1) немесе 2) тармақшасында көрсетілген бір немесе бірнеше өлшемшарттарға сәйкес келетін жер қойнауы учаскесі бойынша барлау кезеңінде болса не жер қойнауын пайдаланушы осы Кодекстің 36-бабы 1-2-тармағының 3) тармақшасында көрсетілген өлшемшартқа сәйкес келетін жер қойнауы учаскесі бойынша барлау және (немесе) өндіру кезеңінде болса; 

жер қойнауын пайдаланушыда өтініш беру кезінде құзыретті органның хабарламасында көрсетілген, бастапқы келісімшарт бойынша міндеттемелерді жойылмаған бұзушылықтар болмаса; 

жер қойнауын пайдаланушы өтініш берілген жылдың алдындағы кезеңде жұмыс бағдарламасында көзделген жұмыстардың іс жүзіндегі көлемін толық орындаса немесе барлау кезеңі жұмыстарының бағдарламасын толық көлемде орындаса, осы Кодекстің 36-бабының 1-2-тармағында көзделген күрделі жоба (жобалар) өлшемшарттарының кем дегенде біреуіне сәйкес келетін жер қойнауы учаскелеріне қатысты осы Кодекстің 36-бабы 1-1-тармағының 1) немесе 2) тармақшаларында көзделген шарттарға сәйкес күрделі жоба бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге арналған үлгілік келісімшарттың талаптарына өтуге құқығы бар. 

Күрделі жоба бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге арналған үлгілік келісімшарттың талаптарына өту жер қойнауын пайдаланушының құзыретті органға беретін өтініші бойынша жүзеге асырылады.  

Өтініште жер қойнауын пайдаланушы туралы мәліметтерден басқа, күрделі жоба бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге арналған үлгілік келісімшарттың талаптарына өту негіздері көрсетіледі. 

Өтінішке мыналар қоса беріледі: 

күрделі жоба бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге арналған үлгілік келісімшарттың талаптарына сәйкес жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың жаңа редакцияда жазылуы көзделетін осындай келісімшартқа толықтырудың жобасы; 

осы Кодекстің 36-бабының 5-1-тармағына сәйкес өтініш иесі айқындаған, күрделі жоба бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге арналған келісімшартқа енгізілуге жататын, кадрлардағы елішілік құндылық бойынша ең төменгі міндеттемелер; 

осы Кодекстің 36-бабы 1-2-тармағының 2) және 3) тармақшаларында көрсетілген күрделі жобаларға қатысты – осы Кодекстің 36-бабы 1-3-тармағының екінші бөлігінде көрсетілген құжаттардың кез келгені.  

Осы тармаққа сәйкес күрделі жоба бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған үлгілік келісімшарттың талаптарына өту кезінде барлау мерзімі (кезеңі) осындай келісімшарт бойынша барлаудың іс жүзінде пайдаланылған мерзімі шегеріле отырып, осы Кодекстің 116 және 117-баптарының ережелері ескеріліп айқындалатын барлаудың ең көп мерзімі шегінде айқындалады. 

Егер Каспий немесе Арал теңізінің қазақстандық секторы шегінде толық немесе ішінара орналасқан жер қойнауы учаскелеріндегі келісімшарттарды қоспағанда, осы Кодекс қолданысқа енгізілген күнге дейін жасалған келісімшарт бойынша жер қойнауын пайдалану құқығы күрделі жоба бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге арналған үлгілік келісімшарттың талаптарына өту кезінде "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" 2010 жылғы 24 маусымдағы Қазақстан Республикасы Заңының ережелеріне сәйкес индустриялық-инновациялық қызмет субъектісі ретінде жер қойнауын пайдаланушыға берілсе, мұндай келісімшартта жер қойнауын пайдаланушының тиісті инвестициялық жобаны іске асыруды қамтамасыз ету жөніндегі міндеттемесі, сондай-ақ келісімшарттың талаптарында көзделген, осындай инвестициялық жобаны іске асыруға байланысты өзге де ілеспе міндеттемелер, оның ішінде шикізатпен қамтамасыз ету жөніндегі міндеттемелер көзделуге тиіс.  

Егер бастапқы келісімшарт бойынша бірнеше жер қойнауы учаскелері (кен орындары) болса, олардың бір бөлігі осы Кодекстің 36-бабының 1-2-тармағында көзделген күрделі жобаның (жобалардың) өлшемшартына сәйкес келмесе, осы тармаққа сәйкес күрделі жобалар бойынша үлгілік келісімшарттың талаптарына өту осы Кодекстің 36-бабының 1-2-тармағында көзделген күрделі жобаның өлшемшартына сәйкес келетін жер қойнауы учаскесіне (кен орнына) қатысты ғана жер қойнауының тиісті учаскесін (жер қойнауы учаскелерін) және (немесе) кен орнын (кен орындарын) күрделі жоба бойынша үлгілік келісімшарт талаптарында жеке келісімшартқа бөліп шығару арқылы жүзеге асырылады. 

Өтініш құзыретті органға келіп түскен күнінен бастап жиырма жұмыс күні ішінде қаралуға жатады. 

Егер келісімшартқа толықтыру жобасы бойынша өтінішті қарау нәтижелері бойынша ескертулер болса, құзыретті орган бұл туралы өтініш иесін хабардар етеді. Құзыретті органның ескертулерімен келіскен жағдайда өтініш иесі оларды жоюға және құзыретті органға келісімшартқа толықтырудың пысықталған жобасын жіберуге құқылы. Ескертулерді жою кезеңінде өтінішті қарау мерзімі тоқтатыла тұрады. Өтініш иесі құзыретті органның ескертулерімен келіспеген жағдайда, өтініш иесі оларға Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен дау айтуға құқылы.  

Құзыретті орган өтінішті қарау нәтижелері бойынша келісімшартқа толықтыруға қол қояды және оны өтініш иесіне жібереді не күрделі жоба бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге арналған үлгілік келісімшарттың талаптарына өтуден мынадай: 

өтініш және (немесе) оған қоса берілетін құжаттар осы тармақтың талаптарына сәйкес келмеген; 

өтініш иесі құзыретті органның осы тармақтың жетінші бөлігіне сәйкес жіберілген ескертулерін жоймаған немесе өтініш иесі жоюдан бас тартқан жағдайларда, бас тартады.  

Осы баптың 12, 13, 32, 33, 34 және 35-тармақтарының ережелері осы тармаққа сәйкес күрделі жоба бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге арналған үлгілік келісімшарттың талаптарына өтуге қолданылмайды. 

Ескерту. 278-бапқа өзгерістер енгізілді – ҚР 26.12.2019 № 284-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 25.06.2020 № 347-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.01.2021 № 407-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.01.2021 № 401-VI (01.03.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 09.03.2021 № 14-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.12.2023 № 52-VIII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңдарымен.

Қазақстан Республикасының Президенті

Н. Назарбаев

Лучшие юристы

Адвокат Тустаев Толеген Жангелдинович +77082675787, +77751122089 Telegram-WhatsApp Выезд в регионы либо онлайн

---

Арман

---

Александр

---

Жан

---

Нурман

---

Все юристы

Вы юрист? Нужны новые клиенты?
Разместите информацию о себе
Зарегистрироваться