ҚР Экологиялық кодексi
202-бап. Жол берілетін шығарындылар нормативтері және шығарындылардың технологиялық нормативтері

1. Жол берілетін шығарынды нормативі – экологиялық рұқсатта белгіленетін және атмосфералық ауаға шығару үшін жол берілетін (рұқсат етілген) ластағыш заттың немесе ластағыш заттар қоспасының ең жоғары массасы ретінде айқындалатын экологиялық норматив. 

2. Жеке стационарлық көз және (немесе) І немесе ІІ санаттағы объектінің құрамына кіретін стационарлық көздердің жиынтығы үшін жол берілетін шығарындылар нормативтері әсер ету саласы шегіндегі атмосфералық ауаға жалпы жүктеме қоршаған орта сапасының белгіленген экологиялық нормативтерін немесе қоршаған орта сапасының нысаналы көрсеткіштерін бұзуға алып келмейтіндей етіп ластағыш заттардың жерге жақын концентрацияларын сейілтуді модельдеу әдісі қолданыла отырып, есептеу арқылы айқындалады. 

Ластағыш заттардың жерге жақын концентрацияларын сейілтуді модельдеу арқылы айқындалған аумақ (акватория) әсер ету саласы деп есептеледі.  

Стационарлық көздердің жиынтығы үшін әсер ету саласы шығарындылардың жекелеген стационарлық көздерінің әсер ету салаларының жиынтығы ретінде есептеледі. 

3. Атмосфералық ауаға жалпы жүктеме деп: 

1) қазіргі әсер ету деңгейлері (жұмыс істеп тұрған шығарынды көздері үшін) немесе негізделген болжамды әсер ету деңгейі (жаңа және реконструкцияланатын шығарынды көздері үшін) ескеріле отырып, жол берілетін шығарынды нормативтері әзірленетін І немесе ІІ санаттағы объект шығарындыларының; 

2) әдеттегі табиғи процестер нәтижесінде атмосфералық ауаға босап шығуына немесе онда ластағыш заттардың түзілуіне байланысты атмосфералық ауадағы ластағыш заттардың массалық концентрациясы деп түсінілетін атмосфералық ауаның табиғи фонының; 

3) осы тармақтың 1) тармақшасында көрсетілген объектіге қатысты жол берілетін шығарынды нормативтерін айқындау кезінде жүзеге асырылатын басқа да стационарлық және жылжымалы көздердің шығарындыларына байланысты атмосфералық ауадағы ластағыш заттардың массалық концентрациясы деп түсінілетін атмосфералық ауаның базалық антропогендік фонының жиынтық әсер етуі түсініледі. 

4. Атмосфералық ауаға жалпы жүктеме аумақтар мен акваториялардың өздеріне қатысты экологиялық нормалау жүзеге асырылатын географиялық, климаттық және өзге де табиғи жағдайлары мен ерекшеліктері ескеріле отырып айқындалады. Атмосфералық ауаға жалпы жүктемені айқындау кезінде осы баптың 3-тармағында көрсетілген әсер етудің күнтізбелік жыл ішіндегі тұрақсыздығы (маусымдылығы) да ескеріледі. 

5. Жол берілетін шығарындылардың нормативтері әрбір ластағыш зат үшін: 

1) бөлінетін құрғақ газдар көлемінің бірлігіндегі ластағыш заттың массасы деп түсінілетін және миллиграмның текше метрге арақатынасы ретінде көрсетілетін ластағыш заттың массалық концентрациясы; 

2) уақыт бірлігінде шығарылатын ластағыш заттың массасы деп түсінілетін және грамның секундқа арақатынасы ретінде көрсетілетін ластағыш заттың массалық ағынының жылдамдығы түрінде белгіленеді. 

Бөлінетін газдардың массалық ағынының көлемі мен жылдамдығына қатысты көрсеткіштер стандартты 293.15 К және 101.3 кПа жағдайларда және егер Қазақстан Республикасының экология заңнамасында өзгеше тікелей көзделмесе, су буының құрамы шегерілгеннен кейін айқындалады. 

Ластағыш заттың массалық концентрациясының көрсеткіштері шығарындылардың стационарлық көзінің атмосфералық ауаны қорғау тұрғысынан неғұрлым қолайсыз жағдайларда пайдаланылуы кезінде қалыпты (регламенттік) жұмысының күнтізбелік бір тәулік ішіндегі шығарындының тиісті көрсеткіштерін орташалау арқылы айқындалады. 

Ластағыш заттың массалық ағыны жылдамдығының көрсеткіштері шығарындылар көзінің атмосфералық ауаны қорғау тұрғысынан неғұрлым қолайсыз жағдайда пайдаланылуы кезінде қалыпты (регламенттік) жұмысының бір сағат ішіндегі шығарындының тиісті көрсеткіштерін орташалау арқылы айқындалады. 

6. Шығарындылар, егер: 

1) жаппай концентрациялардың күнтізбелік тәуліктегі орташаланған көрсеткіштері жаппай концентрациялардың белгіленген мәнінен асып түсетін болса; 

2) массалық концентрациялардың отыз минуттағы орташаланған көрсеткіштері массалық концентрациялардың белгіленген мәнінен екі және одан көп есе асып түсетін болса, нормативтен жоғары болып есептеледі. 

7. Атмосфералық ауаға жол берілетін жиынтық антропогендік жүктеменің белгіленген нормативтерінің сақталуын қамтамасыз ету мақсатында экологиялық рұқсатта жол берілетін шығарындылар нормативтерімен қатар әрбір стационарлық көз бен І және ІІ санаттағы тұтас объектілер үшін жылына тоннамен көрсетілген шығарындыларға арналған жылдық лимиттер белгіленеді. 

8. Жол берілетін шығарындылар нормативтері І немесе ІІ санаттағы объектінің құрамына кіретін стационарлық көздерді пайдаланудың штаттық (регламенттік) жағдайлары үшін, олардың жобалау құжаттарында көзделген ең жоғары жүктемесі (қуаты) кезінде, оның ішінде барлық желдету жүйелері мен құрылғылары және газ тазарту қондырғылары қалыпты (регламенттік) жұмыс істеген жағдайда белгіленеді. 

I немесе II санаттағы объектінің жол берілетін шығарындыларының нормативтері оның қалыпты жұмыс істеу жағдайлары үшін даму перспективасы, яғни технологиялық регламентте көзделген желдету жүйесі мен құрылғыларын және шаң-газ тазарту жабдығын қоса алғанда, жабдықты жүктеу және оны пайдалану режимдері ескеріле отырып белгіленеді. Бұл ретте I немесе II санаттағы жұмыс істеп тұрған объектілер үшін жобада белгіленген көрсеткіштер шегінде жабдықтың соңғы үш жылдағы нақты ең жоғары жүктемесі ескеріледі. 

9. Жол берілетін шығарындылар нормативтерінің жобаларында және жобалау құжаттамасында шығарындыларды есептеу үшін пайдаланылатын бастапқы деректерден ауытқыған кезде, жол берілетін шығарындылардың белгіленген нормативтері мен технологиялық нормативтер сақталған жағдайда, шикі газды технологиялық тұрғыдан лажсыз жағудан болатын шығарындыларға рұқсат етіледі.  

Көмірсутектер саласындағы уәкілетті орган технологиялық жабдықтың жұмысында технологиялық іркіліс, істен шығу немесе ауытқу кезінде технологиялық тұрғыдан лажсыз жағу ретінде танымаған шикі газды алау етіп жағу кезіндегі шығарындылар нормативтен жоғары деп танылады. 

10. Жол берілетін шығарындылар нормативтері авариялық шығарындылар үшін есептелмейді және белгіленбейді. Авариялық шығарынды деп I немесе II санаттағы объектіні пайдалану кезінде болған авариядан туындаған, күтпеген, болжанбаған және әдейі жасалмаған шығарынды түсініледі. 

Нақты авариялық шығарындыларды есепке алу қағидалары осы Кодексте айқындалады. 

11. Егер стационарлық көздің шығарындылары құрамында сапаның экологиялық нормативтері белгіленбеген заттар болса, қоршаған ортаға әсер етуге міндетті бағалау жүргізу шеңберінде олардың қоршаған ортаға ықтимал жағымсыз әсер етуіне де бағалау жүргізілуге тиіс. Мұндай бағалау жүргізудің мақсаты жекелеген заттардың зерттелетін аумаққа жағымсыз әсер етуінің түрі мен дәрежесін, сондай-ақ халық пен қоршаған орта үшін елеулі қауіпті теріс салдарларды айқындау болып табылады. Заттардың қоршаған ортаға ықтимал жағымсыз әсер етуіне бағалау жүргізу озық практикалар мен ғылыми жетістіктерге негізделуге тиіс. 

Заттардың қоршаған ортаға ықтимал жағымсыз әсер етуіне бағалау жүргізу процесінде халықтың денсаулығына зиян келтірілу тәуекелі әрқашан елеулі фактор ретінде қаралады, ал табиғи құрамдастар үшін жағымсыз салдарлар мынадай аспектілерді: 

1) Қазақстан Республикасының жер заңнамасына сәйкес айқындалған жердің нысаналы мақсаты мен жер пайдалану шарттарын;  

2) Қазақстан Республикасының су заңнамасына сәйкес айқындалған су объектілерінің нысаналы мақсаты мен су пайдалану шарттарын;  

3) ұлттық және жергілікті деңгейлерде мемлекеттік экологиялық саясатты іске асыру шеңберінде белгіленген мақсаттарды, міндеттер мен іс-шараларды; 

4) жер учаскелерінің меншік иелерінің, жер пайдаланушылар мен су пайдаланушылардың осындай зат шығарындысының ықтимал зиянды әсер етуінен қозғалатын құқықтары мен заңды мүдделерін; 

5) тиісті аумақта (акваторияда) қоршаған ортаны қорғау және оның сапасын жақсарту бойынша жоспарланатын немесе іске асырылатын шараларды қарау мен талдау нәтижелері бойынша елеулі деп танылады. 

12. Егер сейілуді есептеу нәтижелері бойынша бағалаудың кез келген нүктесінде сапаның белгіленген экологиялық нормативтерінен асып кету анықталса, экологиялық рұқсат мынадай шарттардың бірі орындалған кезде ғана: 

1) өздеріне қатысты жол берілетін шығарынды нормативтерін есептеу жүзеге асырылатын стационарлық көздің немесе стационарлық көздер тобының үлесі осы ластағыш зат үшін белгіленген сапаның экологиялық нормативінің жылдық мәнінің үш пайызынан аспаса және объектінің операторы қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралар жоспарының немесе экологиялық тиімділікті арттыру бағдарламасының шеңберінде шығарындыларды ең үздік қолжетімді техникаларды ендіруге байланысты шығарындылардың технологиялық көрсеткіштерінің ең аз мәнінен асатын деңгейге дейін қысқарту жөніндегі іс-шараларды орындау міндеттемесін өзіне қабылдаған жағдайда; 

2) объектінің операторы экологиялық рұқсатта айқындалған, экологиялық рұқсат берілген күннен бастап күнтізбелік бір жылдан аспайтын мерзімге атмосфералық ауа сапасының экологиялық нормативтерін сақтауға кепілдік беретін атмосфералық ауаны қорғау жөніндегі іс-шараларды жүргізу бойынша міндеттемені (оның ішінде отынды немесе шикізатты неғұрлым экологиялық таза түрлеріне ауыстыру, өндіріс технологиясына өзгерістер енгізу, ластағыш заттың сейілу жағдайларын жақсарту үшін шығарындылардың өзге де параметрлерін өзгерту және өзге де осындай іс-шаралар арқылы) өзіне қабылдаса, берілуі мүмкін. 

13. Кешенді экологиялық рұқсатта І санаттағы объектілер үшін жол берілетін шығарындылар нормативтерінен бөлек, технологиялық нормативтер белгіленеді. 

14. І санаттағы жаңа және реконструкцияланатын объектілерге қатысты, егер ластағыш заттардың жерге жақын концентрацияларының сейілуін есептеу нәтижелері атмосфералық ауаға жалпы жүктеме қоршаған орта сапасының белгіленген экологиялық нормативтерін немесе қоршаған орта сапасының нысаналы көрсеткіштерін бұзуға алып келетінін көрсетсе, кешенді экологиялық рұқсатта қоршаған орта сапасының экологиялық нормативтерінің немесе қоршаған орта сапасының нысаналы көрсеткіштерінің сақталуын қамтамасыз ететіндей болуы үшін ең үздік қолжетімді техникаларды қолдануға байланысты технологиялық нормативтерге сәйкес келетіндерге қарағанда жол берілетін шығарындылардың неғұрлым қатаң нормативтері белгіленуге тиіс. 

15. I санаттағы жұмыс істеп тұрған объектілерге қатысты, егер ластағыш заттардың жерге жақын концентрацияларының сейілуін есептеу нәтижелері қоршаған орта сапасының белгіленген экологиялық нормативтерінен немесе қоршаған орта сапасының нысаналы көрсеткіштерінен асып кетуін көрсетсе, кешенді экологиялық рұқсатта жол берілетін шығарындылардың мұндай неғұрлым қатаң нормативтеріне қол жеткізу объектінің операторы үшін қолайлы экономикалық шығындар кезінде техникалық жағынан мүмкін болып табылатындай шамада ең үздік қолжетімді техникаларды қолдануға байланысты технологиялық нормативтерге сәйкес келетіндерге қарағанда жол берілетін шығарындылардың неғұрлым қатаң нормативтері белгіленуге тиіс. 

16. Ластағыш заттың жерге жақын концентрациясы деп жер бетінен екі метрлік қабаттағы атмосфералық ауа көлемінің бірлігіндегі ластағыш заттың массасы танылады. 

17. Жылжымалы көздер үшін жол берілетін шығарындылардың нормативтері белгіленбейді.

Лучшие юристы

Адвокат Тустаев Толеген Жангелдинович +77082675787, +77751122089 Telegram-WhatsApp Выезд в регионы либо онлайн

---

Арман

---

Александр

---

Жан

---

Нурман

---

Все юристы

Вы юрист? Нужны новые клиенты?
Разместите информацию о себе
Зарегистрироваться